Studenten lopen beloofde compensatie energiekosten mis, eisen te streng

Om studenten te compenseren voor de gestegen energiekosten maakte het kabinet vorig jaar 35 miljoen euro vrij. Maar uit een rondgang van de Volkskrant blijkt dat dat geld nauwelijks bij studenten terechtkomt. Door de strenge voorwaarden grijpen ze vaak mis.

Studenten kunnen in de meeste gemeenten geen gebruikmaken van de energietoeslag, de landelijke regeling om mensen met een laag inkomen te helpen met hun hoge energierekening. Minister Schouten voor Armoedebeleid adviseerde gemeenten om de toeslag niet aan studenten te geven vanwege "hun diverse woonsituatie" en uiteenlopende energiekosten.

Met de individuele bijzondere bijstand kunnen studenten tot 1 juli wel proberen een financiële tegemoetkoming te krijgen, maar daarvoor moeten ze aan strenge voorwaarden voldoen.

Lening telt als inkomen

Om aanspraak te maken op de individuele bijzondere bijstand mogen studenten bijvoorbeeld maximaal 120 procent van het sociaal minimum verdienen. Voor een alleenstaande student komt dat neer op 1310,05 euro per maand. Het maximale bedrag dat een student kan lenen van DUO (mbo: 766,06 euro, hbo en wo: 932,87 euro) wordt ook meegeteld als inkomen, zelfs als iemand niks leent.

Verder moet het energiecontract op naam van de student staan. Omdat het overgrote deel van de studenten op kamers woont en dus geen eigen energiecontract heeft, komen zij niet in aanmerking voor de individuele bijzondere bijstand.

Het is aan de gemeenten of de bijzondere bijstand wordt toegekend. Ook mogen ze extra voorwaarden stellen. Het kabinet verdeelde in totaal 35 miljoen euro onder 46 gemeenten.

Bij de gemeentes Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Wageningen kwamen volgens de Volkskrant enkele tientallen aanvragen binnen van studenten, maar werd een aanzienlijk deel afgewezen. Het inkomen van de studenten was te hoog of ze konden niet bewijzen dat ze het financieel moeilijk hadden.

In Groningen zouden er van de 600 aanvragen vooralsnog 144 zijn gehonoreerd. In Maastricht konden internationale studenten ook aanspraak maken op de regeling. Daardoor is die studentenstad met 622 aanvragen koploper, schrijft de krant. Van de in totaal 242 aanvragen die zijn goedgekeurd, zijn 139 van buitenlandse studenten. Zij hebben geen recht op een lening van DUO en komen daardoor eerder in aanmerking.

Miljoenen in de spaarpot

Groningen, Wageningen, Rotterdam en Amsterdam reserveren het overgebleven geld uit de individuele bijzondere bijstand om studenten ook na 1 juli te compenseren voor de gestegen energiekosten. Utrecht heeft de circa 2 miljoen die over is ter beschikking gesteld aan minima die niet kunnen lenen bij DUO.

Gemeenten zouden het lastig vinden om te bepalen wat er moet gebeuren met het overgebleven geld. Het is namelijk nog niet duidelijk of studenten dit jaar opnieuw uitgesloten worden van de landelijke energietoeslag.

Afgelopen zomer stapte een student uit Nijmegen naar de rechter omdat hij het oneerlijk vindt dat studenten van de toeslag werden uitgesloten. De rechter gaf hem gelijk: "Door studenten uit te sluiten, houden gemeenten geen rekening met hun feitelijke woonsituatie en gaan ze voorbij aan het doel van de wet."

'Moesten studenten uitsluiten'

Ook in onder meer Utrecht oordeelde de rechter dat studenten recht hebben op de energietoeslag, maar de gemeente zegt 27 miljoen euro nodig te hebben om de toeslag aan de 15.000 studenten toe te kennen. "Van het Rijk moesten we studenten uitsluiten van deze regeling. Wij hebben er daarom ook geen geld voor gekregen", is te lezen op de gemeentewebsite.

De gemeente heeft daarom besloten dat alleen de 600 studenten die bezwaar hebben gemaakt tegen het uitblijven van de compensatie, alsnog voor een toeslag van in totaal 1800 euro kunnen krijgen. Studenten die bijvoorbeeld geen aanvraag deden omdat ze dachten dat ze er geen recht hadden, hebben dus pech. "We vinden dit heel vervelend. Maar we voeren deze regeling uit in opdracht van het Rijk", zegt de gemeente.

De verschillende gerechtelijke uitspraken in studentensteden hebben niet geleid tot een aanpassing van het landelijke beleid. Studenten en gemeenten hopen dat het wetsvoorstel waarin de energietoeslag voor 2023 staat, anders is geregeld. Minister Schouten voor Armoedebeleid is daarmee bezig en liet eerder weten dat de rechterlijke uitspraken worden meegenomen. Toch gaat dit nieuwe wetsvoorstel de problemen rond de toeslag van 2022 niet oplossen, zegt de gemeente Utrecht.