De inwoners van de provincie Groningen die schade aan hun woning of bedrijf hebben door aardbevingen krijgen sneller hun geld. Die toezegging deed staatssecretaris Hans Vijlbrief van Mijnbouw in het debat over de gaswinning.
Eerder in het debat over het harde rapport van de parlementaire enquêtecommissie trok premier Mark Rutte het boetekleed aan, maar dat was voor een groot deel van de oppositie niet voldoende. Zij dienden aan het begin van de avond een motie van wantrouwen in tegen de premier, die overigens kansloos is omdat de coalitie hem blijft steunen.
Vijlbrief begon zijn bijdrage met een groet aan alle aanwezige Groningers en de mensen die het debat thuis volgen. "Het is een lang debat over de gevolgen van tientallen jaren gaswinning. Zo is dat nu eenmaal na een parlementaire enquête. Het gaat om waarheidsvinding. Maar u wilt weten hoe wij dit gaan oplossen."
De verdrietige woorden van SP-Kamerlid Sandra Beckerman over de angst bij Groningers dat het niet meer goedkomt raakten hem, zei hij. "Daar schrok ik van en daar raak ik opnieuw geëmotioneerd van. Want dat begrijp ik. En dat is iets dat op mij drukt." Vijlbrief wil het vertrouwen terugwinnen door zelf alle beloftes na te komen.
'Voor 98 procent een verbetering'
Mensen met tot 40.000 euro schade hoeven niet meer allerlei inspecties te laten plaatsvinden voor ze geld krijgen. Volgens Vijlbrief is dat voor 98 procent van de mensen een verbetering omdat in het kerngebied van de bevingen het gemiddelde schadebedrag 14.000 euro is.
Vijlbrief: "Mensen komen bij mij met volle klappers vol papieren en correspondentie. Boos dat ze steeds opnieuw moeten aantonen dat ze aardbevingsschade hebben en toch niks krijgen. Er wordt bijvoorbeeld tegen ze gezegd dat hun dochters te lang douchen boven. Je wilt het niet weten. Ik dacht: daar maken we een eind aan."
Maar omdat veel ingewikkelde gevallen dan nog buiten de regeling vallen gaat Vijlbrief kijken of het grensbedrag omhoog kan naar 60.000. Dat zou kunnen betekenen dat 99 procent van de mensen af is van een ingewikkelde procedure. Ook gaat de overheid niet meer in hoger beroep en wordt de landsadvocaat niet meer ingezet.
'Taskforces' voor ingewikkelde gevallen
Verder wil de staatssecretaris drie 'taskforces' in het leven roepen voor de 1 procent ingewikkelde gevallen. Dat zijn vaak boerenbedrijven met grote schades aan hun mestkelders, ondernemers uit het mkb en mensen die eigenaar zijn van een monument of gezichtsbepalend pand.
"Voor die complexe gevallen gaan de taskforces van deur tot deur om het op te lossen", zegt Vijlbrief. "We gaan het bij wijze van spreken brengen in plaats van dat mensen het moeten komen halen." Het gaat daarbij niet alleen om schade, maar ook om versteviging van de fundering, immateriële schade en geestelijk zorg als dat nodig is.
Mensen die in het verleden na veel gedoe schadevergoeding hebben gekregen krijgen misschien met terugwerkende kracht meer vergoed. Maar garanties kan de staatssecretaris niet geven. "Ik ben bang dat ik dan in een uitvoeringsmoeras terecht kom." Sowieso heeft Vijlbrief een probleem met het vinden van medewerkers voor zijn organisatie en van aannemers om alles te herstellen.
Ondertussen gaat de gaswinning naar nul in 2023 of 2024. Per 1 oktober 2024 wordt de gaswinningsinstallatie ook daadwerkelijk afgebroken, is de bedoeling van het kabinet.
De oppositie pakte premier Mark Rutte eerder in het debat hard aan:
De Tweede Kamer gaat aan het eind van het debat stemmen over een motie van wantrouwen tegen Rutte. De Kamerleden willen dat de Groningers meteen na het debat kunnen horen hoe dat afloopt. Het ziet er niet naar uit dat een meerderheid wil dat Rutte vanavond nog opstapt. GroenLinks, PvdA, SP, BBB, Volt, PVV, JA21, PvdD en Groep Van Haga steunen de motie wel.
Volgende week dinsdag wordt over alle andere moties gestemd.
