Opvallend veel natuurbranden in Canada: 'Mei normaal gesproken niet de piek'

Canada heeft te maken met een buitengewoon hevig natuurbrandenseizoen. De bosbranden woeden verspreid over heel Canada, in zeven provincies en een van de drie territoria, en zijn veel groter dan normaal. Zo'n 30.000 mensen hebben hun huis moeten verlaten.

Gisteren ging het om 214 branden, waarvan er 93 nog niet onder controle zijn. Zowel het aantal branden als de omvang van verbrand gebied is bovengemiddeld groot voor deze tijd van het jaar. Volgens het laatste rapport van de Canadese overheid is er bijna twaalf keer zoveel grond verbrand als gemiddeld. Ruim 27.000 vierkante kilometer is tot nu toe verwoest, een gebied bijna zo groot als België.

Volgens bosbrand-expert Christie Tucker van de provincie Alberta, waar sinds begin vorige maand de noodtoestand geldt, is de hoeveelheid verbrand bos dit jaar significant groter dan de afgelopen vijf jaar. Ruim 300 brandweerlieden uit de VS en Zuid-Afrika helpen bij het bestrijden van de branden.

"Deze omstandigheden zo vroeg in het seizoen zijn zonder precedent", zei ook de Canadese minister Bill Blair van Noodsituaties eerder. "Door klimaatverandering kunnen deze gevolgen van extreme weersomstandigheden zich vaker voordoen en ernstiger toeslaan in ons land."

Dun sneeuwdek

"Mei is normaal gesproken niet de piek van het brandseizoen", zegt klimaatwetenschapper en hoogleraar Guido van der Werf van de Vrije Universiteit. "Dat het nu zo veel brandt, komt door een combinatie van factoren. In de winter was er weinig neerslag. Daardoor was het sneeuwdek niet dik en door het warme voorjaar smolt dat er sneller af."

"Daarnaast was het erg droog en daardoor had bijna heel Canada vroeg in het jaar extreme brandcondities", zegt Van der Werf. "Door de warmte verdampt er veel vocht en droogt de strooisellaag op de grond, waar een brand begint, snel uit. Dan kan het heel hard gaan. Onderliggend aan het weer ligt natuurlijk klimaatverandering. Het brandseizoen wordt langer en begint eerder."

Verder helpt het hogedrukgebied dat boven Canada blijft hangen ook niet mee. "Die blokkade leidt neerslag om het gebied heen. In Nederland hebben we een soortgelijke situatie en is het ook al twee weken droog. Doordat het hogedrukgebied op zijn plek blijft, wordt alle regen geblokkeerd."

Blikseminslagen

De huidige situatie in Canada is volgens de klimaatwetenschapper daarentegen geen voorbode voor de rest van het jaar of volgend jaar. "Ik schrik van de omvang, maar volgend jaar kan het weer anders zijn. Dit zegt nog niet dat dit jaar een recordjaar wordt. Zo was 2020 een heel laag brandjaar in Canada. Je ziet veel variatie van jaar tot jaar, maar wel een toename op de langere termijn."

Net als Van der Werf zegt bosbrandexpert Mike Flannigan dat bomen en andere begroeiing uitdrogen door een warmere atmosfeer. "Niet ieder jaar zal zo gek zijn als dit jaar", zegt Flannigan tegen CBC News. "Sommige jaren zullen koeler weer hebben. Maar over het algemeen gaan we veel meer branden zien."

Verder komt er door de opwarming meer bliksem, legt Van der Werf uit. Iets wat ook in Canada een belangrijke rol speelt, zegt Flannigan. Blikseminslagen veroorzaken gemiddeld de helft van de branden, maar zijn ieder jaar wel verantwoordelijk voor ruim 85 procent van de verwoeste gebieden.

NOS op 3 sprak in 2020 met experts over de risico's van grote natuurbranden in Nederland en ging mee met een specialistisch team: