Vervroegde verkiezingen in Spanje na dreun voor coalitie bij regionale stembusgang

De Spaanse premier Sánchez schrijft vervroegde verkiezingen uit na het verlies van zijn regeringspartij bij de verkiezingen van gisteren. Bij de regionale en lokale verkiezingen verloor zijn sociaaldemocratische PSOE fors van de conservatieve Partido Popular (PP). De Spanjaarden mogen nu op 23 juli naar de stembus, zo'n vijf maanden eerder dan gepland.

De PP werd de grootste in zeven van de twaalf Spaanse autonome regio's waar verkiezingen werden gehouden. In onder meer de regio's Valencia, Aragon en de Balearen nam de Partido Popular de positie als grootste partij over van de PSOE. De PP lijkt vooral te profiteren van het grote verlies van de liberale Ciudadanos. Die kreeg in 2019 nog zo'n 2 miljoen stemmen, daar blijven er nu ongeveer 300.000 van over.

Het verlies van de PSOE viel wat betreft het aantal stemmen wel mee, maar vooral de winst van de PP leidt tot een machtsverschuiving van links naar rechts in veel regio's. Sánchez heeft het forse verlies van zijn partij toegegeven. "Hoewel de verkiezingen van gisteren over regionale en lokale onderwerpen gingen, gaat de betekenis van de uitslag verder", zei hij. "Daarom neem ik persoonlijk verantwoordelijkheid voor de uitslag."

Ook de landelijke coalitiepartner van de PSOE, het radicaal-linkse Podemos, verloor fors.

Machtspositie onzeker

De PSOE, die bij de landelijke verkiezingen van 2019 de grootste werd, is in vier regio's nog de grootste: Asturië, Castilla-La Mancha, de Canarische Eilanden en Extremadura. Maar of de partij in al die regio's aan de macht kan blijven is de vraag, want op sommige plaatsen zijn de verschillen met de PP klein.

Om te kunnen besturen, zal de PP in veel gebieden wel moeten gaan samenwerken met Vox, een rechts-populistische partij. De partijleider van Vox heeft al gezegd dat zijn partij onmisbaar zal zijn "in de strijd tegen het socialisme en het communisme".

Absolute meerderheid

Op gemeentelijk niveau kreeg de PP ruim 31 procent van de stemmen, een toename van 9 procentpunt ten opzichte van 2019. In de hoofdstad Madrid wordt de PP nog machtiger en heeft de partij de absolute meerderheid in handen in zowel het regionale bestuur als het stadsbestuur.

In grote steden als Valencia en Sevilla verloor de PSOE zijn machtspositie ten gunste van de PP. Die kan daardoor in vijf van de zes grootste steden in Spanje de burgemeester leveren.