Moeizaam landbouwoverleg laat verhoudingen zien: 'Boeren kunnen achteroverleunen'

Het is niet verrassend dat het kabinet en boerenorganisaties ook na bijna 24 uur onderhandelen geen akkoord hebben gesloten over de toekomst van de landbouw. Dat vindt Esther de Snoo, hoofdredacteur van Nieuwe Oogst, een weekblad voor boeren en tuinders.

"De boeren hebben verschillende ijzers in het vuur. Mest en geld zijn belangrijke pijlers. Daar wil LTO duidelijke en harde afspraken over maken", zegt ze.

Een belangrijk twistpunt is hoeveel geld er beschikbaar gesteld wordt aan de boeren voor natuurbeheer. De partijen zijn het ook nog niet eens over de bescherming van boeren die willen doorgaan en de legalisering van PAS-melders, boeren die buiten hun eigen schuld werken zonder natuurvergunning.

Ook wordt met de grondgebondenheid de hoeveelheid koeien per hectare grasland bepaald. "Dat vinden de boeren ongelooflijk moeilijk, die willen eigenlijk helemaal geen norm", zegt De Snoo.

"Want dat betekent dat ze hun bedrijf moeten aanpassen, met minder koeien of meer grond om door te kunnen met hetzelfde aantal koeien. En dat moet je als bedrijf wel kunnen opvangen."

Het percentage bedrijven met de meeste koeien per hectare grasland:

Geld is een belangrijke factor. "Dat moet grotendeels van het kabinet komen, 8 tot 10 miljard euro tot 2040. De boeren willen harde garanties dat dat geld beschikbaar blijft tot 2040", zegt De Snoo.

"Tegelijkertijd wil Adema ook dat veevoerbedrijven en de bedrijven die leveren aan en afnemen van de boer meebetalen. De vraag is of dat gaat lukken."

Daarbij zijn de belangen van de onderhandelende partijen verschillend, benadrukt De Snoo. "Voor het kabinet is het zeer belangrijk dat er een akkoord komt. Dat zag je ook aan het feit dat Rutte erbij kwam."

Voor de boeren ligt dat anders, zegt De Snoo. "Dat betekent ook dat boeren een beetje achterover kunnen leunen. De LTO zegt ook steeds dat de bal bij het kabinet ligt."

Niet een-twee-drie geregeld

En dan is er ook nog veel scepsis bij de achterban, met veel wantrouwen jegens de overheid. "Mark van den Oever van Farmers Defence Force en Bart Kemp van Agractie laten zich ook horen en dreigen met acties. Dat is heel intimiderend en helpt een organisatie als LTO ook niet om een gevoel te krijgen dat er veel draagvlak is voor een akkoord."

Ten slotte wijst De Snoo erop dat het niet gaat om een akkoord op hoofdlijnen. "Er wordt echt tot in de details beleid uitgewerkt. Daarbij ging het de eerste maanden veel over onderling gesteggel en over de inrichting van het proces naar een akkoord. Pas nadat Agractie in maart uit de onderhandelingen was gestapt, ging het over de inhoud."

En dan blijft het nog een enorm proces, zegt De Snoo. "Er zitten nog altijd 49 partijen aan tafel. Dat het niet een-twee-drie geregeld is, is dan ook niet zo gek."