'Vaak spanningen op mbo's door verschillen in normen en waarden'

Op mbo-scholen zijn er regelmatig spanningen tussen docenten en studenten over zaken als godsdienst, seksualiteit, politiek en de evolutietheorie. Twee derde van de docenten krijgt daarmee te maken, blijkt uit onderzoek van de universiteit in Wageningen, waar Trouw over schrijft.

Ongeveer de helft van de ondervraagde docenten zegt af en toe spanning te ervaren bij dat soort gesprekken en 13 procent heeft dat regelmatig. Onderzoeker Kennedy Tielman kwam tot die conclusie na het bevragen van 900 docenten van 20 scholen die werken in mbo-klassen met minimaal 60 procent studenten die een migratieachtergrond hebben.

Uit het onderzoek komt naar voren dat sommige studenten weigerden de hand van hun homoseksuele klasgenoot vast te houden tijdens een groepsopdracht. Ook waren er spanningen op stageplekken, waar sommige studenten moeite hebben met autoriteit. Een ander voorbeeld is dat jonge moslima's van een zorgopleiding geen mannelijke patiënten wilden wassen vanwege hun geloof.

Niet goed voorbereid

Vaak botsen docenten op dat soort situaties, die ingaan tegen hun eigen normen en waarden. Veel van hen voelen zich overweldigd door de toenemende culturele en sociaaleconomische verschillen en andere vormen van diversiteit in de klas, staat in het onderzoek. Docenten geven aan dat ze zich slecht voorbereid voelen om gevoelige onderwerpen te bespreken.

Tielman vindt dat op lerarenopleidingen meer aandacht moet zijn voor het opdoen van kennis en vaardigheden om dat soort situaties aan te pakken. "Denk daarbij aan cultureel responsief lesgeven, waarbij je erkent dat de culturele achtergrond van studenten een rol speelt. Als je openstaat voor het gesprek en meerdere perspectieven de ruimte biedt, dan krijg je de studenten gemakkelijker mee", zegt hij tegen Trouw. Zelf is de Curaçaoënaar lerarenopleider aan hogeschool Fontys.

'Toch schuurt het'

Soms gaat het mis omdat docenten en studenten langs elkaar heen communiceren of elkaar niet helemaal begrijpen, merkt hij. "Sommige studenten vinden het niet respectvol om iemand in de ogen te kijken, terwijl de docent dat juist van ze verlangt. Allebei hebben ze goede intenties en toch schuurt het."

Al moeten docenten ook een grens kunnen trekken, bijvoorbeeld als het gaat om homofobe opmerkingen, vindt Tielman. "Je kunt ook de spanning benoemen en vervolgens als docent zeggen: 'maar ik wil dit niet hebben in mijn klaslokaal'. Over discriminerende uitspraken hoef je niet te onderhandelen."

Uit het onderzoek blijkt overigens ook dat docenten met multiculturele vaardigheden juist vaker spanningen melden dan collega's die daar minder ervaring mee hebben. Dat komt waarschijnlijk doordat ze de conflicten beter herkennen, vaker worden ingezet in klassen waar meer botsingen zijn en die spanningen ook vaker rapporteren, verklaart de onderzoeker.