Schrijfster Anjet Daanje heeft de Libris Literatuur Prijs ontvangen voor haar roman Het lied van ooievaar en dromedaris. Hoogleraar en historicus Beatrice de Graaf, voorzitter van de jury, maakte de winnaar vanavond bekend in cultuurhuis Felix Meritis in Amsterdam.
De jury koos unaniem voor de "roman van internationale allure die grens- en genre-overstijgend is". De Graaf noemde het boek een ode aan de verbeelding en aan de literatuur zelf.
Daanje ontving de prijs - een cheque van 50.000 euro - uit handen van staatssecretaris van Cultuur en Media Gunay Uslu:
Daanje draagt de prijs op aan Emily Brontë, de Britse schrijfster uit de negentiende eeuw die als inspiratie diende voor haar roman. "Als zij Wuthering Heights niet had geschreven, dan had ik mijn roman niet geschreven."
Juist vanwege die inspiratiebron wilde Daanje dat het een bijzonder boek zou worden. Dat sommigen haar roman niet zomaar een boek, maar een 'leeservaring' noemen, was dan ook de bedoeling, zegt ze. "Wuthering Heights was in die tijd, in de negentiende eeuw, ook een raar en eigenzinnig boek. Je kunt een boek niet eren door er een heel normaal boek over te schrijven."
Het lied van ooievaar en dromedaris
Het lied van ooievaar en dromedaris gaat over Eliza May Drayden, schrijfster van een geruchtmakende roman in het Yorkshire van de negentiende eeuw. Tijdens haar leven werd haar boek verguisd, maar in de decennia daarna groeide het meer en meer uit tot een meesterwerk.
De jury van de Libris Literatuur Prijs omschreef Daanje's roman in het juryrapport als 'een fascinerende literaire zoektocht die de lezer meevoert van het 19-eeuwse Yorkshire, via de Eerste Wereldoorlog in Picardië en dan weer terug naar Engeland om ten slotte te eindigen in het 21e-eeuwse Groningen'.
Houvast in het boek
Daanje kijkt bevreesd wanneer haar na de uitreiking wordt gevraagd in een paar zinnen samen te vatten waar haar boek over gaat, maar doet toch een poging. "Het zijn elf hoofdstukken over elf verschillende personages, en al die personages zoeken een houvast in het leven. Als lezer moet je als het ware ook je eigen houvast in het boek vinden want je krijgt een heleboel informatie over je uitgestort en daar moet je je eigen boek van maken."
"Dat klinkt als huiswerk, maar dat is het niet", reageert presentator Jeroen Wollaars. Volgens hem wordt de lezer vanaf het eerste moment gegrepen door het verhaal.
Gedoodverfde winnaar
Daanje werd voorafgaand aan de uitreiking al de 'gedoodverfde winnaar' genoemd. De schrijfster zei eerder dit een twijfelachtige eer te vinden. "In het verleden zijn er veel gedoodverfde winnaars geweest die uiteindelijk niet hebben gewonnen." Die zorg bleek onterecht.
Daanje won afgelopen najaar al de Boekenbon Literatuurprijs voor haar roman. "Ieder afzonderlijk hoofdstuk is als een goudklompje en gezamenlijk vormen ze een literaire tour de force", zei juryvoorzitter Guy Verhofstadt toen bij het uitreiken van de prijs.
Doorbraak
De Groningse Daanje (57) schrijft al sinds begin jaren 90 romans, maar brak in 2019 pas door met haar roman De herinnerde soldaat. Net als veel van haar andere boeken verscheen die bij Passage, een kleine uitgeverij in Groningen.
De schrijfster is opgeleid tot wiskundige en schreef ook film- en tv-scripts, onder meer voor de tv-serie De geheimen van Barslet. Ze treedt niet graag in de publiciteit en geldt als een relatieve outsider in de Nederlandse literaire wereld. Over haar afkeer van publieke optredens zei ze vorig jaar tegen de Volkskrant: "Ik vind dat heel erg. Als ik het doe, valt het soms mee, maar achteraf denk ik: wat heb ik voor stomme dingen gezegd?"
Door alle 'toestanden' rondom haar laatste roman is Daanje nog niet begonnen aan haar volgende boek. "Maar ik heb me voorgenomen om er hierna aan te beginnen. Zondag ofzo."
