Nieuwbouwprojecten geschrapt, bedrijven zoeken manieren om door te bouwen

• Leen Kraniotis

  redacteur economie

Duizenden geplande nieuwbouwhuizen worden voorlopig niet gebouwd, omdat er te weinig kopers voor zijn. In een jaar tijd hebben projectontwikkelaars minstens 4694 te bouwen koopwoningen uit de verkoop gehaald, wegens gebrek aan interesse.

En vooral de laatste maanden zijn het er veel, blijkt uit cijfers van makelaarsvereniging NVM en databedrijf Brainbay.

Op allerlei plekken komen geplande woontorens of nieuwbouwwijken er voorlopig niet vanwege veranderde marktomstandigheden.

Bekijk hier zes opgeschorte projecten:

Bouwbedrijven, projectontwikkelaars en makelaars zien duidelijk minder interesse in nieuwbouw. De gekte op de huizenmarkt is voorbij en bestaande woningen zijn behoorlijk in prijs aan het dalen, mede door de hoge hypotheekrente.

Maar nieuwbouwhuizen dalen vaak niet of minder in prijs, omdat bouwers ze voor een bepaald bedrag moeten verkopen om er wat aan te verdienen. Er zijn immers vaste kosten, zoals bouwmaterialen en personeel. Daardoor worden nieuwbouwwoningen nu relatief duur ten opzichte van bestaande bouw.

"Nieuwbouwwoningen blijven toch stevig geprijsd in een afkoelende markt", zegt Arjan Lamberink. Zijn makelaardij heeft vestigingen in heel Noord-Nederland. "Bestaande bouw wordt aantrekkelijker en dan neem je het voor lief dat een oudere woning minder energiezuinig is."

Van verkopersmarkt naar kopersmarkt

"Van een verkopersmarkt sloeg het binnen enkele maanden om naar een kopersmarkt. Het is duidelijk dat we door de recente ontwikkelingen met zijn allen minder woningen creëren dan gehoopt", zegt een woordvoerder van bouwbedrijf Vorm. Het bedrijf zegt steeds te kijken naar wat het nog wel kan bouwen.

Meer bouwbedrijven zeggen van alles te doen om projecten te laten doorgaan, komt naar voren uit een rondgang van de NOS.

"Er zijn bij ons geen projecten on hold", zegt een woordvoerder van bouwbedrijf Van Wijnen. "Wel zijn er een aantal projecten waar we creatief moeten zijn." Zo bouwt het bedrijf 180 appartementen in Capelle aan den IJssel. 90 daarvan zouden verkocht worden aan particulieren. "Daarvan hebben we er nu circa 60 verkocht aan een particuliere belegger." Dat worden dus huurwoningen in plaats van koop. "We zien bij beleggers nog veel interesse."

En in Amsterdam-Noord bouwt Van Wijnen bijna 700 woningen. De gemeente had daarvoor wel aanvullende 'bovenwettelijke' duurzaamheidseisen, waardoor de bouw duurder zou worden. Na overleg heeft de gemeente die eisen aangepast. "Mede hierdoor is het gelukt om de projecten haalbaar te houden."

Bouwen in plukjes

"We annuleren nauwelijks projecten in uitbreidingsgebieden", zegt Ton van de Klok van bouwbedrijf KlokGroep. Dan gaat het om nieuwbouwwijken rond dorpen en steden. "Wel faseren we daar projecten, dan realiseren we iets bijvoorbeeld niet in één keer, maar in kleinere plukjes."

Ook passen ze projecten aan. "We herontwikkelen plannen, bijvoorbeeld met minder vrijstaande woningen of tweekappers. En meer beter betaalbare rijwoningen erin, die nu makkelijker te verkopen zijn."

Bij zogeheten inbreidingslocaties merkt hij dat de situatie moeilijker is. Dan gaat het meestal om bouwen in steden, tussen bestaande woningen. "Dat zit 'm daar in de grond-, bouw-, en bijkomende kosten. Die zijn soms hoger dan waarvoor je het project kunt verkopen. Op sommige plekken kijken we nu of we iets on hold moeten zetten. En dan pas gaan bouwen als de bouwkosten genormaliseerd zijn."

Eigen inspanning

Er gaan stemmen op voor overheidssteun om meer nieuwbouw door te laten gaan. Een project wordt vaak pas gebouwd als 70 procent van de koopwoningen verkocht is, want dan geven verzekeraars een nieuwbouwgarantie af. Met steun van de overheid zou dat percentage omlaag moeten naar 50 procent, vindt Neprom, de organisatie van projectontwikkelaars. "Dat vind ik zeker een goed idee", zegt makelaar Arjan Lamberink. "Daardoor kunnen projecten eerder worden gebouwd."

Ton van de Klok van KlokGroep zou het ook mooi vinden als de Rijksoverheid of provincies wat extra steun zouden bieden. "Maar in de praktijk zal dat ingewikkeld worden. Voordat zoiets politiek en juridisch is geregeld, is de markt misschien alweer omgeturnd. Wij vertrouwen toch het meest op onze eigen inspanning om door te bouwen."

Het kabinet wil dat er tot 2030 900.000 woningen bijkomen. Dat is zo'n 100.000 per jaar. Het Economisch Instituut voor de Bouw verwacht dat we dat dit en komend jaar niet halen. En hoe meer projecten er nu worden geschrapt, hoe moeilijker het wordt.

De nieuwbouw heeft het niet alleen moeilijk door minder kopers. Bekijk hier de andere problemen: