Kamerleden over intrekken ON!-vergunning: 'Wie over de schreef gaat moet eruit'

Tweede Kamerleden reageren maandag op het verzoek van de NPO om de vergunning van omroep Ongehoord Nederland (ON!) in te trekken. Dat verzoek werd maandag neergelegd bij staatssecretaris Gunay Uslu, nadat de NPO een derde boete aan ON! had opgelegd, van 131.885 euro. Eerder kreeg de omroep boetes van 84.098 euro en 56.065 euro.

Volgens Kamerlid Lisa Westerveld (GroenLinks) is het hoog tijd dat de staatssecretaris ingrijpt. "Als Kamerleden ga je niet over wat journalisten en omroepen doen, schrijven of zeggen. Maar we gaan wel over de wettelijke kaders. Met het sanctierapport dat er nu is, hoop ik dat Uslu de knoop doorhakt en ON! eruit gooit."

In dat rapport, opgesteld door de Raad van Bestuur van de NPO, wordt de aanleiding van het verzoek beschreven. Hierin schrijft de NPO dat ON! "structureel de Journalistieke code NPO schendt" en, ook na twee eerdere boetes, onvoldoende bereid lijkt tot samenwerking. In een verklaring noemt ON! de nieuwe boete een "hernieuwde aanval op de vrijheid van meningsuiting."

Dat argument noemt Westerveld een "zwaktebod". "Er wordt helemaal niks verboden, het is niet alsof wij omroepen of meningen willen verbieden. Het gaat om de journalistieke kwaliteit. Als je naar het sanctierapport kijkt, zie je dat ON! op verschillende manieren lak heeft aan de journalistieke code en niet van plan lijkt zich er in de toekomst aan te gaan houden. Als je met belastinggeld een omroep overeind houdt, mogen er bepaalde kwaliteitseisen aan ten grondslag liggen. Als politici moet je zorgen dat belastinggeld goed besteed wordt."

"ON! heeft bij herhaling desinformatie verspreid, tot extreemrechtse omvolkingstheorieën aan toe," zegt D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma in een schriftelijke reactie. "Er is geen andere mogelijkheid meer dan het besluit om ON! uit het bestel te zetten."

PvdA-Kamerlid Mohammed Mohandis noemt de democratische rechtsstaat "te waardevol en kwetsbaar om niet in te grijpen wanneer nepnieuws en schadelijke theorieën worden verspreid." Hij stelde al eerder Kamervragen naar aanleiding van de derde sanctie die door de NPO werd opgelegd. Mohandis: "Er liggen sancties die zijn opgelegd door de NPO en die sancties zijn gebaseerd op onafhankelijk onderzoek. Het is niet zo ingewikkeld: wie over de schreef gaat, moet eruit. Er is een voordeur maar ook een achterdeur."

Pim van Strien van de VVD vindt het goed dat de NPO het verzoek heeft opgestuurd. "Zolang Ongehoord Nederland het patroon van systematisch delen van onjuiste info niet doorbreekt en de journalistieke code blijft overtreden, lijkt er geen plek in het publieke bestel. Toen ON toetrad, zijn ze immers wél akkoord gegaan met de spelregels verbonden aan de vergunning," zo schrijft Van Strien op Twitter.

Ongehoord Nederland-voorzitter Arnold Karskens spreekt van een "zwarte dag voor de persvrijheid in Nederland". Volgens hem wordt ON! het zwijgen opgelegd. "De handelwijze van het NPO-bestuur zou je kunnen verwachten in een dictatuur, maar zeker niet in ons land".

Ook Forum voor Democratie is kritisch over het besluit van NPO. "Kritische journalisten worden monddood gemaakt", zo schrijft de partij op Twitter. De partij zegt "pal voor de persvrijheid" te staan en gaat Kamervragen stellen. Volgens Wybren van Haga, fractievoorzitter van Belang voor Nederland, ligt onafhankelijke media in Nederland onder vuur. PVV-Kamerlid Martin Bosma noemt het mogelijke intrekken van de vergunning "totale waanzin". "Het tegengeluid wordt weer verder ingeperkt."

Staatssecretaris Uslu gaat om juridisch advies vragen naar aanleiding van het verzoek en stuurt deze week nog een brief naar de Kamer.