In Marokko willen mensen dat er vaker aangifte wordt gedaan tegen verkrachting en dat de straffen van de daders omhoog gaan. Ze gaan regelmatig de straat op. En niet zonder succes: deze week kregen drie mannen relatief forse gevangenisstraffen voor het verkrachten van een 11-jarig meisje.
Het verhaal van Sanaa zorgde eerder deze maand massaal voor ophef. In 2021 werd het toen 11-jarige meisje herhaaldelijk verkracht door drie mannen uit het dorp in de buurt. "Als mijn auto weg was, wisten ze dat ze alleen thuis was", vertelt vader Mohamed vanuit zijn huis in het noordwesten van Marokko.
De daders dreigden Sanaa en haar ouders te vermoorden als ze over de verkrachting sprak. Lange tijd wist Mohamed niet van het misbruik. Pas toen het meisje zwanger raakte, kwam haar familie erachter.
"Een man uit het dorp zei tegen me: 'je dochter is zwanger', maar ik geloofde hem niet", zegt vader Mohamed.
Dagenlang werd er geprotesteerd bij de rechtbank tegen de lage straffen en de 'vriendjespolitiek' van de rechter. In Marokko staat een straf van 5 tot 10 jaar cel op verkrachting. Bij een minderjarig slachtoffer is die straf 10 tot 20 jaar.
Als een slachtoffer haar maagdelijkheid verliest bij de verkrachting, zoals bij Sanaa het geval was, dan kan de straf oplopen tot 30 jaar gevangenisstraf. Toch blijkt uit onderzoek van organisatie Masaktach ('ik zal niet zwijgen') dat 80 procent van de daders een straf van minder dan 5 jaar krijgt opgelegd.
De reden daarvoor ligt volgens advocaat Ghizlane Mamouni bij de rechters. "Het zijn Marokkaanse burgers en het patriarchaat zit in de weg. Het is een ziekte in onze samenleving die iedereen raakt, ook rechters"', zegt Mamouni. "In de zaak van Sanaa heeft de rechter ervoor gekozen verzachtende omstandigheden mee te laten wegen. Zo hadden de daders bijvoorbeeld geen strafblad. Ook vond de rechter de misdrijven niet erg genoeg om een straf van tien tot dertig jaar op te leggen."
Hervormingen
Mamouni is één van de advocaten die Sanaa ondersteunt in haar zaak, dat doet ze vanuit haar ngo Kief mama Kief. Volgens de advocate was het voor Sanaa lastig om juridische steun te krijgen, met name door haar sociale status. Sanaa is een arm meisje uit een klein dorp. "Vanuit financieel oogpunt was juridische steun moeilijk bereikbaar, maar ook qua kennis. Mensen van het platteland weten vaak niet welke ngo's er zijn die hen zouden kunnen helpen."
De woede in Marokko beperkt zich niet tot de demonstranten op straat. Ook binnen de overheid vinden politici dat het tijd is voor verandering. Vorig jaar kondigde de regering hervormingen aan die naar verwachting dit jaar zullen worden doorgevoerd. "We hopen onder andere op legalisering van abortus. Abortus was voor Sanaa geen optie, omdat er nu een gevangenisstraf van twee tot vijf jaar op staat in Marokko. Ook verwacht ik een minimumstraf waar rechters niet van mogen afwijken, ook niet bij verzachtende omstandigheden", zegt Mamouni.
Volgens hoogleraar sociale bewegingen Rachid Touhtouh zijn de protesten en hervormingen onderdeel van een grotere beweging in de Marokkaanse samenleving. "De Marokkaanse samenleving is aan het ontwikkelen. Er is steeds meer onderwijs en armoede neemt af. Ik denk dat we in de toekomst vaker dit soort zaken zullen zien."
Hogere straffen
"We willen geen revolutie van de Marokkaanse cultuur. We moedigen abortus niet aan, we moedigen buitenechtelijke relaties niet aan, maar we vragen om individuele vrijheden", zegt Mamouni over de protestbeweging.
In het geval van Sanaa bleek het protest niet voor niets: In hoger beroep kregen de daders vorige week hogere straffen opgelegd. Eén dader kreeg twintig jaar celstraf, de andere twee kregen tien jaar gevangenisstraf. "Ik was verbaasd", zegt Touhtouh. "De daders hebben in hele korte tijd een veel hogere straf gekregen. Dat betekent dat er steeds meer bewustzijn is in onze maatschappij."
