Ziekenhuizen hadden weinig of zelfs helemaal geen zicht op bijverdiensten van artsen in de medische industrie. Dat is de voorlopige conclusie van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) na onderzoek bij verschillende ziekenhuizen, uitgevoerd naar aanleiding van publicaties van de onderzoeksredactie van de NOS en Nieuwsuur.
Daaruit bleek dat tientallen cardiologen buiten het zicht van hun ziekenhuis sponsorgeld krijgen van leveranciers van medische hulpmiddelen. Dat is strijdig met de strenge regels die ongewenste beïnvloeding en omkoping van artsen, zoals in het Isala-ziekenhuis in Zwolle, moeten voorkomen.
Inspecteurs hebben verschillende ziekenhuizen bezocht om contracten en andere documenten over bijverdiensten te bekijken. Details over de resultaten kunnen volgens de IGJ nog niet worden vrijgegeven, maar het is dus wel duidelijk dat de controle door ziekenhuisbesturen niet goed was.
"In het algemeen kunnen we zeggen dat de inspectie heeft vastgesteld dat er binnen de ziekenhuizen geen of onvoldoende aandacht was voor het onderwerp gunstbetoon", laat een woordvoerder weten. Gunstbetoon is het bevoordelen van artsen door bedrijven, zodat de medici bijvoorbeeld bepaalde producten vaker voorschrijven.
Naar aanleiding van de berichtgeving over betalingen aan artsen kondigde minister Kuipers (Volksgezondheid) vorige maand ook al aan in te grijpen. De sector moet wat hem betreft meer doen om ongewenste beïnvloeding van artsen te voorkomen en hij komt eind dit jaar met een plan daarvoor.
"Maatregelen vanuit de overheid zijn nodig, omdat in sommige gevallen de maatschappelijke doelstelling van de zorgaanbieder ondergeschikt is gemaakt aan zakelijke of privébelangen van individuen", schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. "Het is tijd voor een volgende stap, waarbij de overheid een grotere rol krijgt in regulering, toezicht en handhaving."
Aan het huidige Transparantieregister, waarin je betalingen aan zorgverleners kan opzoeken, wil Kuipers op termijn een eind maken. Nu werkt dit nog op basis van zelfregulering: de sector is zelf verantwoordelijk voor het bijhouden ervan. Kuipers wil dat zo'n register wettelijk verplicht wordt, zoals in meerdere landen al het geval is.
Dit is het verhaal dat de onderzoeksredactie van de NOS en Nieuwsuur eerder heeft gemaakt:
Ook de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen en de Federatie Medisch Specialisten hebben vanwege de berichtgeving nieuwe richtlijnen opgesteld, waarmee ziekenhuisbesturen beter zicht kunnen houden op de bv's en stichtingen van hun medisch specialisten.
Zo moeten artsen en ziekenhuizenbesturen gedetailleerde afspraken maken over de wijze waarop ze openheid geven over jaarrekeningen, declaraties en contracten. Dat geldt nu alleen nog voor betalingen aan zorgverleners door leveranciers van medische hulpmiddelen. Op termijn moeten ook betalingen door de farmaceutische industrie onder zulke regels vallen.
