'Hotel Rwanda'-held Paul Rusesabagina op vrije voeten

Paul Rusesabagina, die in 1994 als hotelmanager meer dan 1200 levens redde tijdens de volkerenmoord in Rwanda, is na ruim tweeënhalf jaar in de gevangenis vrijgelaten. Hij werd in 2021 schuldig bevonden aan terrorisme, maar zijn arrestatie en veroordeling zijn internationaal breed veroordeeld. Volgens critici van de Rwandese regering is hij zelfs ontvoerd.

De inmiddels 68-jarige was in 1994 manager van Hotel des Mille in Kigali toen gewelddadige Hutu-milities moordend door het land trokken. In enkele maanden tijd werden honderdduizenden Tutsi's en gematigde Hutu's om het leven gebracht. Rusesabagina gaf honderden vluchtelingen onderdak in het hotel, waardoor uiteindelijk 1268 mensen zijn gered.

Zijn verhaal werd tien jaar na de genocide verfilmd in de voor meerdere Oscars genomineerde film Hotel Rwanda. In 2005 kreeg Rusesabagina uit handen van toenmalig president Bush de Amerikaanse presidentiële vrijheidsmedaille. Hij woonde in de jaren erna afwisselend in België en de Verenigde Staten, waar hij zich ontwikkelde tot een fel criticus van het regime van de Rwandese president Kagame.

Erin geluisd

In 2017 richtte de oud-hotelmanager de beweging MRCD op, waarmee hij op afstand oppositie voerde tegen Kagame. Die beweging heeft ook een gewapende tak, het National Liberation Front, die terroristische aanslagen pleegde in Rwanda. Justitie houdt hem daarvoor verantwoordelijk, al ontkent hij zelf enige betrokkenheid.

Ruim tweeënhalf jaar geleden werd Rusesabagina opgepakt op verdenking van onder meer terrorisme, al claimen critici van Kagame dat hij erin is geluisd. De regeringscriticus zou zijn gevraagd om in Burundi een lezing te geven. Zijn vliegtuig landde echter nooit in het buurland van Rwanda, maar in de Rwandese hoofdstad Kigali, waar hij direct werd aangehouden. In 2021 werd hij veroordeeld.

Vrijgelaten, maar veroordeling blijft staan

Een woordvoerder van Kagame benadrukt dat Rusesabagina's vrijlating nu alleen wordt aangekondigd omdat Rwanda en de VS de wens hebben om de gespannen betrekkingen te verbeteren. Hoewel hij zijn straf niet meer hoeft uit te zitten, verandert Rusesabagina's vrijlating volgens het kantoor van de president niets aan zijn veroordeling.

Volgens Amerikaanse functionarissen is Rusesabagina na zijn vrijlating overgebracht naar de residentie van de Qatarese ambassadeur in Kigali. Daarna is het de bedoeling dat hij naar Doha gaat, in Qatar, waar zijn familie zich bij hem voegt. Daarna vliegt hij naar de VS.

Naast de Hotel Rwanda-protagonist worden overigens negentien anderen vrijgelaten. Zij zouden voor vergelijkbare misdrijven zijn veroordeeld.