Als het aan de lijsttrekkers van de provinciale D66-afdelingen ligt, laat de partij zich niet onder druk zetten door de coalitie om de stikstofdoelen uit het regeerakkoord af te zwakken. Ook de jongerenbeweging van de partij wil vasthouden aan stikstofhalvering in 2030, en niet pas in 2035.
"Sinds de verkiezingen gaat het niet ineens beter met de natuur en de waterkwaliteit", zegt lijsttrekker Marianne de Widt uit Utrecht.
'Handtekening is leidend'
In de wet is vastgelegd dat de stikstofuitstoot in 2035 zoveel moet zijn afgenomen dat 74 procent van het stikstofgevoelige Natura 2000-gebied een gezond stikstofniveau bereikt. Maar in de formatie besloot de coalitie die doelen te versnellen naar 2030. Dat jaartal is nog niet opgenomen in de wet.
Het 2030-doel ligt sinds afgelopen zomer onder vuur, toen CDA-leider Wopke Hoekstra aangaf dat het jaartal voor zijn partij "niet heilig" is. Deze maand liet ook ChristenUnie-leider Mirjam Bikker weten "niet getrouwd" te zijn met "een jaartal".
Na de winst van de BoerBurgerBeweging (BBB) bij de Provinciale Statenverkiezingen voelen coalitiepartijen de druk om te schuiven met de stikstofdoelen. Wat D66 betreft blijft de afspraak uit het regeerakkoord gehandhaafd. Daar sluiten de provinciale lijsttrekkers zich bij aan. De Widt: "Ik heb fractievoorzitter Pieter Heerma van het CDA ook horen zeggen dat de verkiezingsuitslag reden is het beleid te veranderen. Voor mij is leidend de handtekening onder het coalitieakkoord."
Geen beweging
"In theorie kan je op alles terugkomen, maar het is noodzaak om vergunningen voor bijvoorbeeld de bouw te kunnen afgeven", zegt Amélie Strens, lijsttrekker uit Noord-Holland. "We hebben afspraken gemaakt en die staan wat mij betreft niet ter discussie. De natuur staat er slecht voor, helaas verandert een verkiezingsuitslag daar niets aan."
Lijsttrekker Matthijs van Miltenburg uit Noord-Brabant: "Ik ga ervan uit dat VVD de uitvoering zal dragen van het beleid dat landelijk is afgesproken. Geen jaartal omwille van een jaartal, maar omdat een oplossing moet worden gevonden voor een probleem dat we hebben."
Ook de Jonge Democraten, gelieerd aan D66, roepen de partijleiding op de poot stijf te houden. "Wij zijn absoluut van mening dat D66 geen ruimte moet geven", zegt voorzitter Kalle Duvekot. "Dit is een probleem dat niet weggaat door een verkiezingsoverwinning. We zitten vast aan Europese regels en de natuur heeft het nodig dat we ingrijpen."
2030 loslaten zal nodig zijn om eruit te komen. Je moet elkaar toch vinden.
De jongerenbeweging maakt zich zorgen over de bestuurbaarheid van het land, nu BBB in veel provincies aan zet is om een bestuur te vormen. Uiteindelijk krijgt ook de BBB te maken met de stikstofdoelen van het kabinet, zegt Duvekot. "Aan de formateurs is het om een botsing te voorkomen. Je wil niet dat een minister van stikstof die haar beleid probeert uit te voeren tegenover de provincies komt te staan."
Nu D66 alleen lijkt te staan in het overeind houden van alle stikstofdoelen, geeft dat weinig bewegingsruimte voor de partij. Duvekat: "Aan de ene kant zou het politiek gezien logisch zijn dat je bij drie tegen één meer weggeeft, maar D66 heeft zijn standpunten vooralsnog goed weten te verdedigen."
'Je moet in gesprek gaan'
Lokaal denken D66-politici wel iets anders over de stikstofdiscussie. Fractievoorzitter Wim van Wegen uit Noordoostpolder vindt dat de partij iets meer ruimte moet creëren voor discussie over de doelen. "Als dat de discussie openbreekt in dit gepolariseerde debat, dan moeten we het doen. 2030 loslaten zal nodig zijn om eruit te komen. Je moet elkaar toch vinden."
"We moeten geen poot stijf houden om de poot stijf te houden. Je moet in gesprek gaan", vindt Elly Elgersma van D66 Steenwijkerland en kandidaat voor de Eerste Kamer. "Ik vind wel dat je principes en doelen moet hebben, maar als het doelen zijn zonder met oplossingen te komen, dan vind ik het rigide."
