Het laatste debat tussen de lijsttrekkers voor de provinciale statenverkiezingen was bij tijd en wijle fel. Coalitie en oppositie deden in het provinciehuis in Den Bosch hun best om de nog zwevende kiezers voor zich te winnen. De uitslag woensdag heeft niet alleen betekenis voor de provincies, maar indirect ook voor de verhoudingen in Den Haag.
De laatste peilingen laten zien dat de regeringscoalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie in de Eerste Kamer veel zetels gaat verliezen en nog meer steun van oppositiepartijen nodig zal hebben om wetten aangenomen te krijgen. De Eerste Kamer wordt eind mei gekozen door de leden van de Provinciale Staten.
Op de achtergrond van het debat waren soms de boeren te horen, die met trekkers het Provinciehuis hadden omsingeld. De aanpak van de stikstofproblemen, die voor een groot deel op het bordje van de boeren terechtkomt, kreeg veel aandacht in het debat.
Grond van boeren
Partijleider Ouwehand van de Partij voor de Dieren kreeg het aan de stok met BBB-voorvrouw Van der Plas toen ze zei dat de helft van de grond in Nederland "in beslag genomen" wordt door de veehouderij. Van der Plas vond het gebruik van die term polariserend. "Het is gewoon grond van boeren die daar al jaren boeren, soms al eeuwen", zei ze fel.
Van der Plas, die volgens de peilingen weleens de grote winnaar kan worden woensdag, pleitte voor een langetermijnvisie op ruimte in Nederland. "Wie heeft welke ruimte nodig in 2050?". Dat moet volgens haar niet worden vastgelegd in een dichtgetimmerd regeerakkoord, maar in een 'regieakkoord', waarbij de uitvoering helemaal aan de provincies wordt gelaten.
D66-leider Kaag benadrukte dat ons land nu in een acute crisis zit, die direct handelen noodzakelijk maakt. Om het stikstofprobleem op te lossen, moet de veestapel volgens haar gehalveerd worden. Er ligt 24 miljard euro klaar om boeren vrijwillig te laten stoppen, maar als dat niet lukt moet onteigening ook mogelijk zijn.
In eerdere debatten bleek dat de coalitiegenoten van Kaag daar enigszins anders over denken. Met name CDA en ChristenUnie vinden het jaartal van 2030, wanneer de doelen volgens het regeerakkoord gerealiseerd moeten worden, "niet heilig".
Bruine laarzen
PvdA-leider Kuiken opende in het debat de aanval op Baudet van Forum voor Democratie. Baudet vindt dat het kabinet terrein van boeren afpakt ten faveure van zonnepanelen en windturbines. Ook gelooft hij niet dat de mens veel invloed heeft op klimaatverandering.
"De heer Baudet heeft nog nooit een boer van dichtbij gezien. Misschien heeft hij een paar bruine laarzen thuis staan", sneerde Kuiken daarop. Na het debat zei ze dat ze die vergelijking met de laarzen van de nazi's misschien niet had moeten maken, maar dat ze wel achter de inhoud staat.
Ze vindt Baudet een gevaar voor de democratie, omdat hij in haar ogen complottheorieën verspreidt, wat leidt tot bedreigingen aan het adres van journalisten en wetenschappers. "De partij wordt wel kleiner, maar niet minder gevaarlijk."
Vertrouwen
Het laatste debatblokje ging over het tanende vertrouwen in de overheid en de politiek. Volgens PVV-leider Wilders is dat grotendeels de schuld van premier Rutte. "U heeft te veel schade aangericht."
Rutte benadrukte juist dat het land onder zijn leiding uit de economische crisis is gekomen. "En wat heeft u gedaan?", vroeg hij Wilders "Uw standpunten zijn steeds extremer geworden, u zit op de flanken en doet niet mee."
Bekijk hieronder het debat terug in fragmenten. Liever het hele debat terugkijken? Dat kan via NPO Start.
