Commissarissen van de koning vinden dat het kabinet veel te langzaam is met besluitvorming op belangrijke dossiers. Ze vrezen dat er na de Provinciale Statenverkiezingen van woensdag door verdeeldheid nog meer vertraging komt. Dit blijkt uit een rondgang van Nieuwsuur.
Acht van de twaalf commissarissen van de koning reageerden op de enquête. Alle acht provinciebestuurders vinden dat ze al veel te lang wachten op duidelijkheid in het stikstofdossier. Zes van hen lijkt het door de traagheid van het kabinet zeer onwaarschijnlijk dat het lukt om voor 2030 het stikstofdoel te halen. In dat jaar moet de uitstoot van stikstof zijn gehalveerd.
Jaap Smit, commissaris van de koning in Zuid-Holland, wil graag samenwerken met het Rijk om de doelen te halen, maar zegt dat er dan wel duidelijke afspraken en genoeg geld moeten zijn. "De onzekerheid en onduidelijkheid zijn funest voor alle betrokkenen. En ook funest voor de betrouwbaarheid van de overheid."
De Gelderse cvdK, John Berends, laat in het midden of 2030 haalbaar is: "Het gaat erom dat we aan de slag gaan. We zijn blij met het voorstel om op twee momenten de balans op te maken en wachten dat af." Hij vindt wel dat het Rijk de provincies in het algemeen een sterkere rol moet geven, met eigen keuzes en financiële middelen. "Daarvoor is vertrouwen in elkaar nodig. Dat is er vaak onvoldoende."
De helft van de respondenten is het met hem eens dat veel Haagse politici de provincies te veel zien als een uitvoeringsloket van het Rijk.
Lastige formatie
Ook denkt de helft van de respondenten dat het na de verkiezingen lastiger zal worden om een meerderheidscollege te vormen in hun provincie. Op dit moment is er bijvoorbeeld in Limburg een zogenoemd extraparlementair college, zonder harde coalitie-afspraken. Onder meer door de versplintering was het daar onmogelijk om een meerderheidscoalitie te vormen.
Smit denkt dat de formatie in Zuid-Holland ingewikkelder kan worden dan voorgaande keren. "Maar ik roep de partijen op dat ze eruit moeten komen, gezien de urgente vraagstukken die er op het bordje van de provincie liggen."
Overigens verwachten vijf van de acht niet dat de provinciale politiek meer gepolariseerd zal worden. Ze verwachten allemaal wel dat de Haagse politiek verdeelder raakt.
Spreidingswet
Ook zeggen alle commissarissen dat het kabinet meer haast moet maken met de spreidingswet. Die wet kan gemeenten dwingen asielzoekers op te vangen. Provincies krijgen hierbij een coördinerende rol. Op de vraag of die rol groter moet worden reageren de commissarissen verdeeld: de helft vindt van wel, de helft van niet.
Jaap Smit waarschuwt: "De nu voorgestelde verdeling - een kwart van de Nederlanders woont in Zuid-Holland, dus een kwart van de asielzoekers moet in Zuid-Holland worden opgevangen - is niet reëel." Hij zegt dat de provincie graag meewerkt, maar denkt dat het niet haalbaar is omdat Zuid-Holland ook al het grootste aantal woningen moet bouwen.
