Stevige gebouwen redden levens: Japan hervormde bouwregels na Kobe-beving
"De eerste verdieping stortte in, het plafond viel met een knal boven op me", vertelt Michio Otsuka terwijl hij met zijn handen de situatie uitbeeldt. "Ik zat gehurkt naast een boekenkast, die ving de grootste klap op. Als die er niet had gestaan, was ik dood geweest." De Japanner overleefde ternauwernood de grote aardbeving van Kobe in 1995. Zijn huis bleek niet bestand tegen dit soort natuurgeweld.
De aardbevingen in Turkije en Syrië lieten zien hoe gebouwen als een kaartenhuis kunnen instorten als ze niet op de juiste manier gebouwd zijn. Japan staat nu bekend als het land met de beste aardbevingsbestendige technologie, maar dit was niet altijd zo. De aardbeving van 1995 was volgens experts het grote keerpunt. 6434 mensen kwamen om het leven, het grootste deel door ingestorte gebouwen. Meer dan 200.000 huizen werden volledig of gedeeltelijk vernietigd.
Aanscherpen bouwvoorschriften
"Heel weinig mensen sterven door de aardbeving zelf", zegt Akira Wada, oud-hoogleraar aan het Tokio Instituut voor Technologie. "Het zijn structureel slechte gebouwen waardoor mensen omkomen." Japan had al strenge bouwvoorschriften voordat de Kobe-beving plaatsvond, maar die golden niet voor oude gebouwen. De meeste slachtoffers vielen daarom in de oude wijken van de stad. Veel huizen daar waren van hout gemaakt. Hele wijken vatten vlam.
De Wet voor seismische renovatie werd ingevoerd, waarin de bestaande bouwvoorschriften flink werden aangescherpt. Alle gebouwen moesten aardbevingsbestendig worden. Architecten, aannemers, ontwikkelaars en verhuurders kregen meer verantwoordelijkheid. Mede hierdoor haastte het hele land zich richting een nieuwe vorm van bouwen.
Gebouwen bewegen mee
"De aardbeving in 1995 was een keerpunt", bevestigt Hiromasa Aida, bouwkundig ingenieur bij Kozo Keikaku Engineering in Tokio. "Het was een ander soort beving, een die recht onder de stad plaatsvond en enorme schade aanrichtte."
Het gebouw van zijn bedrijf heeft prominent hydraulische schokdempers in de gevels staan. Die vangen de klap op als er een aardbeving plaatsvindt. "Toen het gebouw in 1999 werd opgeleverd, zijn er dertig medewerkers op het dak gaan staan. Die zijn van de ene kant naar de andere kant heen en weer gerend. We konden precies meten hoeveel effect dat had, het gebouw bewoog enkele centimeters mee."
Het toepassen van dit soort aardbevingsbestendige technologie is duur. "Een hydraulische schokdemper kan tienduizenden euro's kosten, en voor elke verdieping heb je er meerdere nodig." Economisch gezien had Japan ook de middelen om hele steden te renoveren, een optie die niet alle landen hebben.
"Zo moet je niet denken. Je investeert op de lange termijn," zegt wetenschapper Wada. "Het is de bedoeling dat je een gebouw ook na een aardbeving kan blijven gebruiken." Stevige gebouwen redden levens, maar ook kritieke infrastructuur blijft intact. Daarbij kan een land of stad de economie draaiende houden: "Je kan doorgaan met het dagelijkse leven en dat maakt het voordeliger. Het probleem is dat de overheid ook bereid moet zijn om daarin te investeren."
Jaarlijks duizenden aardbevingen
Japan wordt jaarlijks getroffen door duizenden, voornamelijk zwakkere, aardbevingen. De grotere aardbevingen vinden maar eens per enkele decennia, of zelfs eeuwen, plaats. Desondanks is aardbevingsbestendig bouwen een hoge prioriteit voor veel Japanners. "Mijn nieuwe huis kan de op een na sterkste aardbeving weerstaan", zegt Otsuka trots.
Gebouwen moeten voldoen aan strikte regels, legt Aida uit. "Het is niet erg als ergens een barst zit, als het gebouw maar niet instort bij een aardbeving. Het beschermen van mensenlevens heeft de hoogste prioriteit. Het geeft mensen ook een gevoel van zekerheid als je kunt zeggen dat een gebouw veilig is."
Otsuka laat foto's zien van zijn in 1995 ingestorte huis, een eengezinswoning van twee verdiepingen. "ik vergeet nooit de angst die ik voelde", zegt hij. Een van zijn buren had minder geluk. Hij woonde in een soortgelijk huis. "Het kost misschien veel geld om een huis te bouwen of renoveren, maar iemand die is omgekomen, komt nooit meer terug."
Bekijk hier een terugblik op de verwoestende aardbeving van 1995 in Kobe:
