Normandische kust bedreigd: regio wil bewoners en bedrijven verhuizen
Brokstukken van rotsen storten regelmatig naar beneden. Een camping verhuist wegens overstromingsgevaar. Op Utah Beach, beroemd door de landing van de geallieerden in de Tweede Wereldoorlog, wordt elk jaar 7.000 kuub aan zand gestort om te zorgen dat het D-Daymuseum niet onder water komt te staan.
De kustlijn van het Franse Normandië krijgt steeds vaker te maken met de gevolgen van klimaatverandering. De regio heeft nu 15 miljoen euro uitgetrokken om het roer drastisch om te gooien. Eén van de maatregelen: mensen en bedrijven helpen te verhuizen. Ze moeten weg bij de kust, omdat de gevaren daar te groot zijn.
"Mensen moeten daar weg, ze moeten verhuizen. De natuur laat ons geen keus", zegt Stéphane Costa, geograaf aan de Universiteit van Caen. "De tijd van afwachten is voorbij."
Volgens berekeningen staan zo'n 111.000 huizen in Normandië in gebied dat het risico loopt om onder water te komen staan. Op andere plekken 'erodeert' de bodem. Rotsen worden weggeslagen of breken af. Dat proces wordt versneld door de stijgende waterspiegel, hevige regenval en vorst.
Kerk verplaatsen
Het kerkje van Varengeville-sur-Mer werd eeuwen geleden gebouwd bovenop de Normandische rotsen, op 400 meter van zee. Maar die rotsen brokkelen langzaam af. Inmiddels is de afstand tot de afgrond nog maar 80 meter. In de gemeenteraad is voorgesteld de complete kerk op rails te zetten en hem landinwaarts te rijden, weg van het gevaar.
De camping van Quiberville, die meteen aan zee ligt, is gesloten. Het water kwam te dichtbij. De complete camping wordt nu landinwaarts verhuisd.
In Tilleul, vlak bij de toeristische trekpleister Etretat, zijn in één jaar tijd drie keer enorme rotsblokken naar beneden gestort. "Het strand ligt bezaaid met stenen", klaagt burgemeester Raphaël Lesueur. "En we kunnen er niets tegen doen. De klimaatveranderingen zijn de oorzaak. Dáár moet iets aan worden gedaan."
Kustgemeenten in hele land lopen risico
Het gevaar ligt langs de hele kustlijn op de loer. Erosie is een normaal verschijnsel, maar door klimaatverandering versnelt het proces. "De stenen rotsen aan de Normandische kust krimpen met gemiddeld 20 tot 25 centimeter per jaar en op sommige plekken is dat zelfs 40 centimeter of meer", schrijft de GIEC Normand, een comité van wetenschappers dat sinds 2019 de klimaatveranderingen en de gevolgen voor de regio in kaart brengt.
Tussen 1960 en 2010 is ongeveer dertig vierkante kilometer aan land verdwenen. Dat zijn zo'n 4200 voetbalvelden.
En het speelt niet alléén in Normandië.
De Franse overheid wees vorig jaar 126 kustgemeenten in het hele land aan die risico lopen vanwege erosie of overstromingen. Daarvan liggen er 16 in Normandië. Al die steden en dorpen moeten met actieplannen komen en kunnen bouwverboden afkondigen. Met name door de stijgende zeespiegel loopt bebouwing aan zee gevaar.
Uit cijfers van de Franse overheid blijkt dat 20 procent van de kustlijn van het land te maken heeft met erosie. "Tussen 1960 en 2010 is ongeveer dertig vierkante kilometer aan land verdwenen: dat is evenveel als 4200 voetbalvelden", aldus Cerema, een kennisinstituut van de overheid.
Klimaatplan
Normandië is de tweede regio in Frankrijk die met een serieus klimaatplan komt, nadat eerder ook al La Nouvelle-Aquitaine dat deed. Dat plan ging onder meer over de kuststrook van grofweg Bordeaux tot Spanje.
Het Normandische bestuur gaat vanaf nu voorzichtig inzetten op het 'evacueren' van risicogebieden langs de kust. Een echte volksverhuizing wordt het nog niet. "Onze prioriteit is om de plekken aan te wijzen waar we bedrijven en huizen naartoe kunnen verhuizen", zei regiovoorzitter Hervé Morin tegen de krant Le Figaro.
"Op termijn zullen echt tienduizenden bewoners van Normandië moeten verhuizen uit de kustgebieden waar ze nu wonen", zegt wetenschapper Stéphane Costa, die vicevoorzitter is van de GIEC Normand. "Maar dat durven nog maar weinig politici hardop te zeggen.
"Het plan dat nu door de regio is aangenomen is een begin. Het kan de geesten klaarmaken voor de komende decennia. Want we moeten ons echt voorbereiden op wat er aan zit te komen: in heel Frankrijk wonen anderhalf miljoen mensen in potentieel overstromingsgebied."
