Familie doodgeschoten broer van kroongetuige blij met onderzoeksrapport OVV

De familie van de geliquideerde broer van kroongetuige Nabil B. verwelkomt het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de beveiliging van personen rond het Marengoproces. In dat rapport staat dat het Openbaar Ministerie destijds is tekortgeschoten in de beveiliging van Nabil B., kroongetuige in het omvangrijke proces. Zijn broer Reduan werd in maart 2018 in Amsterdam vermoord.

"Het rapport bevestigt wat wij al vanaf het begin weten: het kroongetuigesysteem voldoet niet, brengt onschuldige levens in gevaar en het OM is nalatig geweest aangaande onze veiligheid", reageert de familie in een persverklaring.

Niet alleen Reduan werd vermoord, ook advocaat van Nabil B., Derk Wiersum, en zijn vertrouwenspersoon Peter R. de Vries werden geliquideerd. In de verklaring verwijst de familie naar die laatste twee: "Wij zijn allereerst drie mannen verloren die ons dierbaar waren. Daarnaast zijn onze zorgvuldig opgebouwde levens verwoest en hebben wij na al die jaren nog steeds geen uitzicht op een veilig, sociaal en zinvol leven. Wij voelen ons al de jaren in de steek gelaten door het Openbaar Ministerie en de staat."

Aangedrongen op beveiliging

In het vandaag gepubliceerde rapport concludeert de Onderzoeksraad dat er voorafgaand aan de moorden door de politie en het OM veel signalen werden gemist. De verschillende diensten die betrokken waren bij bewaking en opsporing werkten bovendien langs elkaar heen.

De voornaamste kritiek van de OVV draait om de versnippering:

Al eerder werd bekend dat Reduan, die niets met de criminele activiteiten van zijn broer te maken had, in de dagen voor zijn dood bang was. Hij vreesde voor wraak van Ridouan Taghi, tegen wie zijn broer zou getuigen. Hij sliep slecht en beklaagde zich in WhatsApp-berichten over de beveiliging die hij kreeg van het OM.

De OVV onderstreept dat Reduan meermaals had aangedrongen op beveiliging van hemzelf en zijn familieleden. "Toen de aanslag op hem plaatsvond, waren er voor hem nog geen concrete beveiligingsmaatregelen getroffen", staat in het rapport. Enkel was afgesproken dat wanneer Reduan een melding zou doen bij de politie, die met "hoge prioriteit" zou worden opgepakt.

De familieleden roepen in hun verklaring op tot een volledige herziening van het kroongetuigensysteem: "Het huidige systeem is onmenselijk en kost mensenlevens. Er mogen niet meer slachtoffers vallen en bovendien mag niemand ons lot wachten".

In een schriftelijke reactie noemt de politie de conclusies van de Onderzoeksraad op sommige vlakken pijnlijk, maar de politie zegt ze desondanks te onderschrijven. Korpschef Henk van Essen: "We zijn onvoldoende tegemoet gekomen aan zorgen die leefden bij te beveiligen personen en hun dierbaren. We kunnen en moeten er wel van leren".

Ook het Openbaar Ministerie zegt "lessen te zullen trekken" uit het lijvige rapport. "Terugkijkend en analyserend kan de conclusie worden getrokken dat het stelsel Bewaken en Beveiligen niet was toegerust op deze vorm van excessief geweld", schrijft het OM in een verklaring.

In het stelsel Bewaken en Beveiligen werken het OM, de politie, inlichtingen- en veiligheidsdiensten samen. Met het oog op de verharde georganiseerde misdaad voldoet het systeem niet meer, erkent de politie. "Zeker niet wanneer criminelen vervangende doelwitten kiezen als hun oorspronkelijk beoogde doelwit buiten bereik is. Het leidt tot een vrijwel onbeperkte en oneindige vraag naar bewaking en beveiliging".

Aangenomen wordt dat de moord op de broer van de kroongetuige gold als vergelding voor het kroongetuigenschap van Nabil B.

'Indringende lessen te trekken'

In het rapport doet de Onderzoeksraad een aantal aanbevelingen. Zo moeten instanties die gaan over beveiliging volledige toegang krijgen tot beschikbare informatie.

Ook mag een kroongetuigedeal pas bekend worden gemaakt zodra de beveiliging van betrokkenen is geregeld. Dat laatste gebeurde bij Reduan niet. Amper een week nadat bekend werd dat Nabil B. zou getuigen in het proces tegen Taghi en zijn vermoedde rechterhand, werd zijn broer vermoord.

De hoogste man bij het OM, procureur-generaal Gerrit van der Burg, zegt de aanbevelingen te onderschrijven: "Terugkijkend, met het rapport in de hand, zijn er indringende lessen te trekken". In 2019 gaven het OM en de politie in een gesprek met de nabestaanden overigens al toe dat zij de risico's voor de familie van de kroongetuige verkeerd hadden ingeschat.

Volgens het OM zijn verbeteringen "inmiddels in gang gezet".

Kabinet onderschrijft urgentie

Het kabinet zegt in een eerste reactie dat het "de urgentie die het onderzoeksrapport uitdraagt" onderschrijft. Minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid onderstreept dat de toegenomen dreiging, de permanente druk op het stelsel bewaken en beveiligen en de aanbevelingen van de raad samen moeten leiden tot verdere hervorming van het stelsel. Binnen zes tot acht weken komt er een uitgebreidere kabinetsreactie.

Ook uit de Tweede Kamer komen oproepen om het rapport van de Onderzoeksraad serieus te nemen. Daarbij vallen woorden als "ontluisterend", "schrijnend", "kwalijk" en "ernstig". Net als Yesilgöz dringen veel Kamerleden aan op een herziening van het stelsel.

Anders dan de minister eerder voorstelde, ziet D66-Kamerlid Sneller nu weinig in uitbreiding van de regeling voor kroongetuigen zodat meer mensen er gebruik van kunnen maken. Sneller: "De prioriteit moet uitgaan naar het verbeteren van het stelsel voordat we gaan kijken naar meer deals met kroongetuigen."

Ook zijn PvdA-collega Mutluer vraagt zich af of je de regeling moet verbreden, zolang de beveiliging van familieleden van kroongetuigen niet gewaarborgd kan worden.