Kennis voor aardbevingsbestendig bouwen is er, 'ook in Turkije'
Bij de aardbeving in Turkije en Syrië zijn duizenden gebouwen ingestort. Bijvoorbeeld in stad Antakya in het diepe zuiden van Turkije is de schade enorm. Hoewel de focus nu vooral ligt op het redden van mensen uit het puin rijst de vraag hoe er in de toekomst aardbevingsbestendig gebouwd kan worden.
"Aardbevingsbestendig bouwen is zeker mogelijk, ook voor zulke zware bevingen", stelt Sander Pasterkamp, docent bouwtechniek van de TU Delft. Het grote probleem is volgens Pasterkamp nu dat er in Turkije veel gebouwen zijn gemaakt van metselwerk. "Dat is vochtbestendig en geluidsdicht, maar absoluut niet bevingsbestendig."
Belangrijk is dat gebouwen licht zijn, zegt Pasterkamp: "Gebouwen willen meebewegen met de trillende aarde en hoe lichter het gebouw hoe minder energie dat meebewegen losmaakt." Dat samen met andere principes, zoals symmetrisch bouwen en niet al te grote open ruimtes op de begane grond - bij winkelruimtes vaak het geval - had volgens hem "al veel veel gescheeld".
Een gebouw op rolschaatsen
Ook Rudi Roijakkers van de Vereniging van Nederlandse constructeurs zegt dat het goed mogelijk is om bevingsbestendig te bouwen, ook voor aardbevingen van deze schaal. Hij wijst naar Tokio en Nieuw-Zeeland, waar ook zware aardbevingen zijn geweest, maar waar de schade minder groot was.
De truc is volgens Roijakkers om niet alleen lichte, maar ook 'taaie' gebouwen te maken. Gebouwen die 'buigbaar' zijn en meebewegen met trillingen. "Het liefst heb je zelfs dat gebouwen vervormd zijn na de beving. Dat betekent dat ze veel energie hebben opgevangen. Je kan ook een gebouw op 'rolschaatsen' zetten: als je zelf op rolschaatsen staat en je ondergrond beweegt ineens, kun je je voorstellen dat je zelf redelijk stabiel blijft staan."
Dat effect is ook voor gebouwen te creëren, zegt de bouwdeskundige. "Die kennis is in Turkije ook bekend, Nederland heeft voor huizen in Groningen zelfs experts uit Turkije gehaald om ons te leren hoe we aardbevingsbestendig kunnen bouwen. Maar het is wel heel duur en het toezicht in Turkije is waarschijnlijk onvoldoende."
Daarnaast denkt Roijakkers dat de gebruikte bouwmaterialen van onvoldoende kwaliteit waren: "Nu steden steeds groter worden, is op veel meer plekken hoogbouw nodig en dan zie je dat mensen terugvallen op goedkope en gemakkelijke opties."
Volgens Pasterkamp zou een oplossing voor de toekomst kunnen zijn om meer met beton en staal te bouwen. "Ook hout werkt al goed. Houten eengezinshuizen zijn bij uitstek aardbevingsbestendig, omdat ze licht zijn en alles is aan elkaar gespijkerd dus de hele constructie zit stevig aan elkaar vast. Als één balk het begeeft kan een andere vaak het draaggewicht overnemen."
