SP zet wederom in op invoeren referendum, na wegstemmen vorig jaar

De SP begint vandaag aan een nieuwe poging om een bindend correctief referendum ingevoerd te krijgen. Kamerlid Leijten heeft daarvoor een nieuw wetsvoorstel ingediend waar de Kamer vandaag over debatteert.

Leijten noemt zo'n referendum een versterking van de democratie omdat "een groeiende groep mensen zich niet vertegenwoordigd voelt door de politiek en beleidsmakers". Zij zegt dat drie staatscommissies tot dezelfde conclusie kwamen. Die wezen op "het gevaar van erosie van de instituties van de democratische rechtsstaat" als kiezers zich afkeren van de politiek.

Er is dus geen tijd te verliezen, zegt Leijten. "De vraag is niet óf er een correctief referendum komt, maar wanneer."

Het is nog maar een paar maanden geleden dat de Tweede Kamer haar eerdere voorstel wegstemde. Van de 150 Kamerleden stemden 85 voor. Dat was voor een 'gewone' meerderheid voldoende geweest, maar omdat het hier om een grondwetswijziging gaat, is een meerderheid van twee derde nodig (100 stemmen).

In het nieuwe referendumvoorstel, dat nauwelijks afwijkt van het vorige voorstel, staat dat de kiezers wetten kunnen tegenhouden die door de Tweede en Eerste Kamer zijn aangenomen. Kiezers moeten daarvoor het initiatief nemen en voldoende steun verzamelen voor het houden van een referendum.

Als er vervolgens een referendum wordt gehouden, moet er een bepaalde opkomst van kiezers zijn die tegen de wet stemmen, anders is de uitslag niet geldig. Over bepaalde onderwerpen mogen geen referenda worden gehouden, zoals het koningschap, het Koninklijk Huis en belastingen. Deze bepalingen worden pas precies uitgewerkt indien de wet over een paar jaar wordt aangenomen.

Leijten vindt het positief dat mensen door een referendum met elkaar in discussie gaan en met argumenten komen. Zij heeft er vertrouwen in dat de kiezers zich vooraf goed informeren, zei ze op NPO Radio1:

De behandeling van het nieuwe referendumvoorstel zal wederom jaren in beslag gaan nemen. Dat komt omdat het gaat om een grondwetswijziging die twee keer door de Tweede en Eerste Kamer moet worden aangenomen. Tussentijds worden bovendien Tweede Kamerverkiezingen gehouden. Bij de tweede keer stemmen moet er dus een tweederdemeerderheid zijn.

Of die er komt, hangt af van de uitslag van die Tweede Kamerverkiezingen. Leijten hoopt na die verkiezingen op andere politieke verhoudingen of dat partijen van mening veranderen.

Voor nu, in het begin van het behandelingsproces, is een 'gewone' meerderheid genoeg. En die is er met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid, als de partijen net zo stemmen als bij de laatste stemming op 5 juli.