Mogelijk Chinees exportverbod voor ASML is balanceer-act voor Nederland
De verkoop van ASML's chipmachines aan China staat op losse schroeven en tegen die onzekere achtergrond presenteert het bedrijf morgen de jaarcijfers. Het gaat goed met de Veldhovense high-techgigant, maar tegelijkertijd staan er dus miljarden op het spel.
Amerika wil dat Nederland vergaande restricties oplegt aan de export van chipmachines aan China. Voor de overheid is dit een soort balanceer-act. Ingewijden zeggen tegen de NOS dat het kabinet wil voorkomen dat een verbod te grote gevolgen heeft voor de hele chipindustrie, maar dat er tegelijkertijd begrip is voor de wens van de Amerikanen. Die willen er alles aan doen om de verdere technologische ontwikkeling van China te stoppen.
Premier Rutte zei vorige week, na zijn gesprek met president Biden in het Witte Huis, dat het verzoek van de Amerikanen om geen exportvergunning af te geven niet zo zwart-wit is. "Het ligt echt veel subtieler en preciezer en chirurgischer." Dit was een enigszins cryptisch commentaar, wat betekent dat het Nederlandse kabinet niet klakkeloos meegaat in het Amerikaanse verzoek.
In plaats van de botte bijl te hanteren, een algeheel verbod, wil men uitkomen op een exportverbod voor een aantal specifieke typen chipmachines.
Welke eisen de VS op tafel heeft gelegd in gesprek met Nederland, is onduidelijk. De gesprekken, die al langere tijd lopen, zijn in nevelen gehuld.
Vorig jaar oktober kwam Amerika met regels voor de eigen industrie, met restricties voor het kopen en produceren van geavanceerde chips en beperkingen voor Amerikaans personeel dat voor Chinese bedrijven werkt. Die maatregelen sloegen toen in als een bom bij de chipindustrie en er is nog veel onduidelijk. Ingewijden zeggen dat de analyse van de impact nog altijd gaande is.
Bezorgd over tekorten
De Nederlandse overheid vreest dat roekeloos uitgevoerde maatregelen grote gevolgen kunnen hebben voor ASML en de wereldwijde chipsector. De industrie heeft al twee jaar last van chiptekorten en een verregaand exportverbod kan die tekorten vele malen verergeren.
Zonder het letterlijk te benoemen, refereerde Rutte vorige week aan die chiptekorten. Er is volgens hem veel "overlap" in de gedachtegang van de Amerikanen en die van Nederland, zei hij in een gesprek met de NOS.
Ook hij vindt, net als de Amerikanen, dat voorkomen moet worden dat technologie gebruikt kan worden in Chinese defensietoepassingen. Maar daarnaast is hij bezorgd dat er tekorten ontstaan in allerlei productielijnen, net als in de coronaperiode, toen er bijvoorbeeld grote tekorten aan mondkapjes waren. "Dat geldt ook voor chips. Die zijn ook belangrijk, soms vrij simpele chips in de auto-industrie. Je wil niet dat die ketens van toeleveranties in gevaar komen."
Hoe ver de gesprekken nu precies zijn, is onduidelijk en de verwachting is dat Den Haag zal zwijgen over de gemaakte afspraken.
