Verzekeraars registreren steeds meer mensen als fraudeur, niet altijd terecht

Verzekeraars registreren steeds meer klanten als fraudeur. Er staan er nu zo'n 18.200 vermeld in een frauderegister. Het leeuwendeel staat daar terecht in, maar dat geldt niet voor iedereen, blijkt uit een analyse van de NOS. En zo'n onterechte registratie kan grote gevolgen hebben.

Hoeveel mensen er onterecht in het zogeheten Extern Verwijzingsregister kwamen, rapporteren de verzekeraars niet. Ook toezichthouder AFM houdt dit niet bij, maar van een handvol is de onterechte registratie een feit door recente uitspraken van rechters of het klachteninstituut Kifid.

Mensen die op de fraudelijst staan, raken in veel gevallen hun verzekering kwijt. Soms moeten ze duizenden euro's extra betalen aan de verzekeraar. Bovendien kunnen andere verzekeraars hen weigeren of een hogere premie vragen. Bij bijvoorbeeld een zorgverzekering mogen verzekeraars geen klanten weigeren.

Verzekeraars zijn eigen rechter

De verzekeringsbedrijven kunnen zonder tussenkomst van de rechter stappen ondernemen tegen de door henzelf ontmaskerde fraudeurs. Het Verbond van Verzekeraars noemt deze maatregelen "vaak effectiever, wenselijker en passender" om fraude aan te pakken dan een aangifte tegen een fraudeur.

De fraudelijst delen de verzekeraars met andere verzekeraars om te voorkomen dat de fraude elders opnieuw plaatsvindt. Jaarlijks komen bijna vijfduizend gevallen op de gedeelde fraudelijst terecht, waar ze maximaal 8 jaar op blijven staan.

Een vakantievierder met hagelschade was een van de mensen die onterecht op de lijst belandden. In augustus 2019 werd hij aan het Gardameer overvallen door een hagelbui. Op het formulier van zijn allrisk-verzekering gaf de man aan dat de auto niet schadevrij was en gebruikssporen had. Voor die schade eiste hij niets. Toch keken de inspecteurs naar alle schade en oordeelden: dit komt niet door hagel.

De verzekeraar bestempelde de man als fraudeur. Hij zou de schade zelf hebben veroorzaakt om verzekeringsgeld op te strijken. Zijn autoverzekeringen werden opgezegd, de verzekeraar eiste 4000 euro en zijn naam kwam op de fraudelijst. Nieuwe verzekeringen tegen normale voorwaarden kon hij niet meer krijgen. Zijn vrouw moest hierdoor haar auto verkopen.

De man stapte naar het Kifid en won de zaak. Uit niets blijkt dat hij de schade zelf veroorzaakte. Hij had nota bene aangegeven dat hij geen geld hoefde voor de oudere schade, maar alleen voor de hagelschade.

Verzekeraars teruggefloten

Het Kifid droeg de verzekeraar in april dit jaar op om de man te schrappen uit het frauderegister waar hij twee jaar onterecht in stond. Hij kreeg zijn verzekering terug en daarnaast de 4000 euro.

Advocaat Yusuf Ersoy stond meerdere verzekerden bij die waren beschuldigd van fraude. Hoewel de verzekeraars in de meeste zaken gelijk krijgen, werden meerdere autoverzekeraars en zorgverzekeraars de afgelopen jaren teruggefloten. Vaak was het oordeel dat ze iemand hadden beschuldigd zonder deugdelijk bewijs.

Behalve bij de rechtbank kunnen verzekeringsklanten terecht bij klachteninstituut Kifid om hun recht te halen. Dat is gratis. "Het Kifid is goedkoper dan een rechtszaak, maar het duurt wel langer dan een kort geding", zegt Ersoy.

'Een leermoment'

Fraudeopsporing is belangrijk, benadrukt het Verbond van Verzekeraars. "De fraudeurs zijn soms crimineel georganiseerd en bonafide huishoudens betalen elk jaar tientallen euro's premie meer wegens het werk van fraudeurs."

De onterechte registraties "zijn uiteraard onwenselijk". "De situaties waarin het Kifid oordeelt dat er ten onrechte een registratie was, zijn voor ons steeds een leermoment, we proberen daar wijzer van te worden." Maar volgens het verbond komen die zelden voor omdat verzekeraars "in hun processen allerlei waarborgen hebben ingebouwd. De lat om iemand te registeren ligt hoog."

Meer transparantie nodig

Hoogleraar verzekeringsrecht aan de Erasmus Universiteit, Mop van Tiggele, is per saldo positief over het functioneren van het systeem. "Ik kan me voorstellen dat het vervelend is om onterecht geregistreerd te worden, maar ik zie geen onbehoorlijke praktijken. De groep die fraudeert, verdient registratie. Dat blijft voor mij de basis."

Toch zijn er mensen die zeggen dat de verhouding tussen verzekeraar en klant op dit gebied uit balans is. Er is veel aandacht voor het (frauduleuze) gedrag van verzekerden, schreven verzekeringsadvocaten Jasper Bakx en Agnes Koert al in 2017 in een vakblad. "Er zou wat ons betreft ook meer aandacht mogen komen voor het gedrag van verzekeraars."

De advocaten pleiten onder meer voor openbare jaarlijkse cijfers waarin klanten kunnen zien hoeveel mensen een verzekeraar onterecht op de fraudelijst heeft gezet.