Impact online seksueel misbruik op slachtoffers groot: 'Veroordeel niet'

Schaamte, angst en schuldgevoelens. Het zijn drie grote vijanden van slachtoffers van online seksueel geweld en de voornaamste reden dat er zo weinig over wordt gesproken.

Vandaag werd bekend dat de 24-jarige Gianni de W. wordt verdacht van het afpersen van meer dan honderd meisjes. Het Openbaar Ministerie spreekt van "een van de grootste onderzoeken in Nederland ooit".

Op zijn computer werden 150 mappen met verschillende meisjesnamen gevonden, met daarin soms wel duizenden foto's van het slachtoffer. Hij dreigde de foto's online te zetten als ze niet nóg meer beeldmateriaal naar hem zouden sturen.

Vermoedelijk waren de praktijken al jaren aan de gang, wat de vraag oproept waarom de zaak niet eerder aan het licht kwam. "Daders dreigen jou of je naasten wat aan te doen als je naar de politie gaat", zegt slachtofferadvocaat Priya Soekhai in het radioprogramma Langs de Lijn En Omstreken. "Een dader zet een kind flink onder druk, het is heel lastig om daarmee om te gaan. Schaamte- en angstgevoelens overheersen."

'Waarom heb je dat gedaan!?'

Slachtofferhulp Nederland ondersteunt slachtoffers van online misbruik en zo ook een aantal meisjes in de De W's zaak. Jiska Dijk is psychosociaal adviseur bij de organisatie en ondersteunt slachtoffers bij de verwerking en het juridische proces.

"De impact is ontzettend groot. Er ontstaan veel angstklachten en somberheid, want wat zouden anderen hiervan vinden?", zegt Dijk. Vooral het gevoel veroordeeld te worden speelt een rol bij het wel of niet aangifte doen of überhaupt naar buiten komen met dat wat er precies gebeurd is. Dijk stelt dat een eerste reactie van ouders of naasten vaak is: waarom heb je dat gedaan?

"Zo'n reactie richt eigenlijk alleen maar meer schade aan", zegt de adviseur van Slachtofferhulp. "Je kan beter vragen waar je hem of haar bij kan helpen en wat iemand nodig heeft."

Soekhai is niet verbaasd over de omvang van de zaak. "Het internet is zo toegankelijk, dit komt geregeld voor. Vroeger sprak een kinderlokker je aan op straat, maar nu zitten ze achter hun scherm", zegt de advocaat. "Het kan echt ieders kind overkomen."

Voorkomen is beter dan genezen: het is niet voor niets een veel gebruikt spreekwoord, maar hoe voorkom je online seksueel geweld? "Mensen doen zich voor als leeftijdsgenootjes en dan ligt de drempel een stuk lager. Het is ontzettend lastig om dit te voorkomen", aldus Soekhai.

'Veroordeel niet'

Anke van Dijke, bestuurder van Fier, een expertisecentrum op het gebied van seksueel geweld, zegt dat we meer moeten investeren om het kinderen makkelijker te maken erover te praten. "Instanties zoals De Kindertelefoon of een chatfunctie helpen daarbij", zegt Van Dijke in Nieuwsuur. Omdat de effecten van online seksueel geweld volgens de bestuurder net zoveel impact hebben op je lijf en op je mentale welzijn als fysiek seksueel geweld, overheerst het taboe om erover te praten.

Wat kan je dan als ouder of als leerkracht doen om kinderen te wijzen op de gevaren van sociale media? Soekhai: "Blijf met je kinderen in gesprek hierover. Veroordeel ze niet, maar zorg dat ze je in vertrouwen durven te nemen."

Volgens Van Dijke van Fier is het allerbelangrijkste om de stilte te doorbreken. "Reageer niet uit emotie op je kind. Zeg dat wat er ook gebeurd is, dat het niet zijn of haar schuld is", zegt Van Dijke "Daar moeten we ook meer de nadruk op leggen: het is níét jouw schuld."