Europees Parlement stemt over mensenrechten Marokko: 'Historisch, timing valt op'

• Soehayla Halouchi

  redacteur Online

Voor het eerst in bijna twintig jaar besteedt het Europees Parlement met een resolutie aandacht aan de mensenrechtensituatie in Marokko. Onder anderen Europarlementariër Thijs Reuten (PvdA) spreekt het land aan op de omgang met onder meer de Rifgemeenschap, in het noorden van het land.

De motie gaat over het beëindigen van intimidatie jegens minderheden en het vrijlaten van journalisten en activisten die kritiek uitten op het regime en nu vastzitten. Marokko voert al jaren een repressief beleid tegen hen.

In de motie wordt onder meer journalist Omar Radi genoemd, maar ook Nasser Zefzafi, van de Hirak-beweging. En het gaat niet alleen over Marokkanen in eigen land, ook de diaspora wordt door "de lange arm van Marokko in de greep gehouden", zegt Reuten.

Het geluid vanuit Marokko is dat de motie in het europarlement juist misbruik maakt van de lopende aantijgingen tegen het land.

Reuten daarover: "Het is gewoon gelukt om dat nu op de agenda te krijgen, en of dat toeval is, wie weet. Allerlei mensen kunnen denken dat dat met elkaar te maken heeft, maar ik doe gewoon mijn werk. Het signaal moet duidelijk zijn; of het nou gaat over invloed kopen binnen het Europees Parlement of de omgang met activisten in de diaspora, het wordt niet geaccepteerd, die tijd is voorbij."

Voor Rif-activisten is deze reactie (zie kader hierboven) kenmerkend voor de Marokkaanse regering. "Meteen de Pavlovreactie die we gewend zijn", zegt Habib El Kaddouri, een mensenrechtenactivist die vanuit Nederland aandacht vraagt voor de vrijlating van politieke gevangenen uit de Hirak-beweging. "Ze halen dingen erbij die er niet toe doen en gaan daardoor voorbij aan de geleefde realiteit. Een soort combinatie van complotdenken en slachtofferschap."

"De Marokkaanse overheid is gevoelig voor kritiek. Dat Europa zich uitspreekt heeft dus sowieso impact", voegt journalist Yassin Akouh toe. Hij is oprichter van Rif Archives een platform dat oude beelden uit de geschiedenis van de Rif verzamelt. "Hoewel ik niet denk dat het voor grote veranderingen zal zorgen. Landen zoals Marokko gaan op zoek naar nieuwe partners en die hechten niet altijd evenveel belang aan mensenrechten."

'EP overcompenseert wellicht'

"De reactie van Marokko is heel jammer, maar aan de andere kant bewijst het de noodzaak om Marokko te herinneren aan internationale verdragen", zegt El Kaddouri: "De motie voelt voor de Riffijnse gemeenschap als opluchting en steun." Wel benoemt ook hij de opvallende timing met het omkopingsschandaal: "Wellicht voelt het Europees Parlement zich nu geroepen om te overcompenseren."

El Kaddouri is een van de activisten die gisteren met vijftien Riffijnse organisaties een open brief gestuurd hebben aan het Europees Parlement om invloed uit te oefenen op de stemming vandaag. "De motie is in ieder geval een belangrijk signaal, dat ze de jongens die achter de tralies zitten steunen. Maar dit onderwerp moet continu op tafel blijven. Samenwerking tussen Marokko en de EU op welk gebied dan ook, moet als voorwaarde hebben dat het land mensenrechten respecteert."

Akouh voegt daaraan toe: "Europa zal Marokko nodig blijven hebben in de toekomst. Of het nu gaat om de strijd tegen terrorisme of criminaliteit. In mei 2021 zagen we hoe duizenden migranten de grenzen van Ceuta bestormden, nadat Spanje de leider van de onafhankelijkheidsbeweging voor de Westelijke Sahara, Brahim Ghali, had opgenomen in een Spaans ziekenhuis. Marokko heeft genoeg middelen om druk te zetten op de EU. Al geeft de Europese steun hoop aan de mensen die achter de tralies zitten."