Veel meer meldingen grensoverschrijdend gedrag in sportsector
Het Centrum Veilige Sport Nederland heeft het afgelopen jaar ruim 1400 meldingen van grensoverschrijdend gedrag gekregen. Dat is fors meer dan de jaren ervoor, toen het aantal meldingen rond de 800 schommelde. In 2021 waren het er 873.
Het gemelde gedrag was grensoverschrijdend op emotioneel, lichamelijk of seksueel gebied. Ongeveer 20 procent van de melders wil uiteindelijk naar de autoriteiten stappen. Het merendeel betrof de amateursportwereld.
Het meldpunt denkt dat de toename te maken heeft met de aandacht voor grensoverschrijdend gedrag in de afgelopen jaren. Daardoor voelen mensen zich vrijer om een melding te doen, ook als het om gedrag uit het verleden gaat, zegt een woordvoerder. "Mensen gaan nu toch opnieuw bij zichzelf na: was dat eigenlijk wel oké wat er gebeurde?"
In 2022 was er veel publieke aandacht voor schandalen bij The Voice of Holland, Ajax en De Wereld Draait Door. In eerdere jaren kwamen misstanden naar boven in de turnsport, zwemsport en atletiek. Bij NOS Sport wordt een inventarisatie gemaakt van mogelijk grensoverschrijdend gedrag op de redactie.
In de topsport zijn de afgelopen jaren allerlei mechanismen ingezet om ongewenst gedrag te voorkomen, aan te pakken en bespreekbaar te maken. Maar juist ook bij de familieclub om de hoek, of dat nu een handboogvereniging, een korfbal- of een voetbalclub is, wordt na de publieke aandacht voor schandalen steeds vaker het gesprek gevoerd over wat wel en niet kan. Ook hebben steeds meer sportclubs een vertrouwenspersoon.
Maar daarmee ben je er niet, omdat juist een groot deel van de meldingen niet over strafbaar gedrag gaat, weet Marjan Olfers, hoogleraar Sport en Recht. "Het strafrecht is duidelijk over wat wel en niet mag. Maar bij grensoverschrijdend gedrag is het vaak juist niet duidelijk wat wel kan en wat niet."
Grijs gebied
Op sportclubs speelt van alles. Naast de excessen is er ook een groot grijs gebied en dat gebied loopt van een grap die verkeerd valt tot seksuele aanrakingen, die achteraf niet gewenst bleken. Mensen die in de sportkantine te dicht bij je komen staan, soms onder invloed van alcohol. Jeugdtrainers die niet kunnen omgaan met drukke kinderen en gaan schreeuwen. Ouders die het niet eens zijn met de plaatsing van hun kind in een lager team en dreigend verhaal gaan halen bij de coach.
Het spectrum van grensoverschrijdend gedrag is breed, zegt Olfers. "Denk bijvoorbeeld aan een 23-jarige testosteronbom die een team van 17- en 18-jarige meisjes gaat coachen. We kunnen ons allemaal wel voorstellen dat daar van alles fout kan gaan. Dus misschien moet je zo'n jongen dan wat beter begeleiden."
Daarom is het volgens Olfers belangrijk dat we als maatschappij het gesprek aangaan met elkaar en niet alleen de rotte appel eruit gooien. "Wij zijn heel snel geneigd om een schuldige aan te wijzen, maar vaak gebeuren dingen binnen een omgeving waar het geaccepteerd werd." Inmiddels zijn de normen aan het veranderen en worden zaken benoemd die vroeger niet benoemd werden. Olfers: "We zijn met elkaar aan het herordenen wat we oké vinden en dat doet pijn, maar het is wel nodig. En dat gesprek vindt nu ook op de sportclub plaats."
