'Super-resistente' gelekoortsmuggen ontdekt in Azië, wetenschappers bezorgd
In Vietnam en Cambodja zijn gelekoortsmuggen ontdekt die extreem bestand zijn tegen de zwaarste insecticiden. Dat schrijven Japanse onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift Science Advances. 78 procent van de onderzochte muggen is genetisch dusdanig veranderd dat ze goed beschermd zijn tegen de meestgebruikte bestrijdingsmiddelen, wat de wetenschappers grote zorgen baart.
De muggensoort in kwestie is de Aedes aegypti, die naast gele koorts ook infectieziekten verspreidt als dengue (knokkelkoorts), zika en chikungunya. De onderzoekers ontdekten tien nieuwe substammen van deze mug met een mutatie. Een van die mutaties - L982W genaamd - kwam in 78 procent van de muggen voor. In een specifieke regio in Cambodja had zelfs 90 procent van de muggen de mutatie.
In de laboratoria bleken de muggen met deze mutatie, of een combinatie van andere genenmutaties, veel moeilijker dood te krijgen met pyrethroïden, het bestrijdingsmiddel dat het meest gebruikt wordt tegen muggen. Zelfs tegen fors verhoogde doses van het middel waren deze "super-resistente muggen" beter opgewassen dan onderzoekers ooit hebben waargenomen.
21.000 sterfgevallen
"Het is zorgwekkend dat dit gezien wordt, maar ook niet zo verwonderlijk gezien onze grote afhankelijkheid van die groep pesticiden bij de bestrijding", zegt universitair hoofddocent medische en veterinaire entomologie Sander Koenraadt van de Wageningen Universiteit in het NOS Radio 1 Journaal. "Hoe meer die pesticiden gebruikt worden, hoe meer resistentie die muggen ontwikkelen."
Knokkelkoorts is wereldwijd een groot probleem, vertelt Koenraadt verder. "Ruim 400 miljoen mensen lopen die infectie op. Er zijn nog steeds 21.000 geschatte sterfgevallen elk jaar. De lokale overheden in met name Azië en Zuid-Amerika zitten met hun handen in het haar want je ziet toch elk jaar uitbraken van deze ziekte."
De gelekoortsmug komt oorspronkelijk uit Afrika en komt tegenwoordig ook voor in de tropische regio's in Azië, Zuid- en Midden-Amerika. Het gebied waar de mug voorkomt, is de afgelopen jaren gegroeid en experts waarschuwden eerder al dat het beestje een nog groter gebied kan gaan beslaan door klimaatverandering.
Muggen onvruchtbaar maken
"Als inderdaad bijna 80 procent van de muggen ongevoelig is, dan zullen die muggen rond blijven vliegen en die ziekte blijven verspreiden", zegt Koenraadt, die erop wijst dat juist hierom wordt gezocht naar alternatieven voor insecticiden. "Er wordt ook met name gekeken naar niet-chemische middelen."
Voorbeelden van niet-chemische bestrijdingsmiddelen waar goede ervaringen mee zijn, zijn muggenvallen, die grootschalig ingezet kunnen worden. "En bijvoorbeeld ook het gebruik van de wolbachia-bacterie is in opkomst. Die wordt ook al op grotere schaal getest. Het idee daarachter is dat je muggen uitzet en daardoor steriliteit in de populatie veroorzaakt. Die muggen kunnen dan geen nakomelingen meer krijgen waardoor die populaties instorten", aldus Koenraadt.
Een ander alternatief tegen dengue, is vaccinatie. "Er zijn ook initiatieven om een vaccin tegen dengue te ontwikkelen en op die manier mensen te beschermen tegen een infectie."
