Ondanks prijsplafond, flink meer kwijt aan energie
Sjoerd Mouissie
Datajournalist
Het prijsplafond gaat veel huishoudens helpen om de energierekening omlaag te brengen, maar zit je met je verbruik boven dat plafond, dan is er kans dat je juist meer gaat betalen dan nu. De grote energiemaatschappijen Essent en Vattenfall verhogen hun tarieven per 1 januari namelijk fors. En voor al het verbruik dat boven dat plafond zit, betaal je de volle prijs en meer, omdat ook de belastingen op energie omhoog gaan.
Volgens vergelijkingssite Gaslicht.com zijn meer dan een miljoen huishoudens duurder uit dan vóór het prijsplafond. Ze profiteren wel van de regeling, omdat al het verbruik onder het plafond beperkt wordt tot 40 cent per kilowatt voor stroom, en 1,45 euro per kuub gas. Maar al het verbruik erboven is zoveel duurder dat ze per saldo meer gaan betalen dan ze gewend waren.
Vorige week bleek uit berekeningen van het CPB al dat het voordeel van het prijsplafond deels teniet wordt gedaan door de verhoging van de energiebelasting. Het prijsplafond drukt de inflatie voor consumenten met 2,5 procentpunt, terwijl de extra energiebelasting de consumenteninflatie weer met 1 procentpunt verhoogt.
Dat komt doordat de btw op energie, die tijdelijk was verlaagd naar 9 procent, weer naar 21 procent gaat. En ook de energiebelasting gaat omhoog. Het idee daarachter is dat mensen dan gestimuleerd worden om zuinig aan te doen, en met hun verbruik zoveel mogelijk onder het gebruiksplafond te blijven.
Volgens Gaslicht.com zijn de gevolgen groot. 'Ik denk dat heel veel mensen zich vastklampen aan het idee van het prijsplafond, en denken, gaan we er iets overheen dan zal dat wel loslopen,' zegt energie-expert Sinie Oskam. "Alleen, ga je eroverheen dan ga je gelijk heel veel meer betalen. Niet een beetje meer. En dan tikt het wel door op die toch al hoge rekening."
Meer dan een miljoen huishoudens
Het kabinet verwacht dat 60 procent van de huishoudens onder het prijsplafond uitkomt, waarmee er rekening mee wordt gehouden dat iedereen zo'n 10 procent bespaart op energie. 40 procent zit daar dus boven. Ze verbruiken jaarlijks meer dan 1200 kuub aan gas en/of 2900 kWh aan stroom.
De vergelijkingssite keek naar het aantal particuliere grootverbruikers in Nederland, die meer dan 2000 kuub gas per jaar verbruiken en een variabel tarief hebben. Dan blijkt dat een op de zes huishoudens (1,3 miljoen) al gauw ruim 30 euro meer per maand gaat betalen dan nu.
Een op de zestien huishoudens (500.000) zit zelfs boven de 2500 kuub. 'Dan heb je het al snel over 100, 150 euro of meer,' zegt Oskam. 'Ik kan mij voorstellen dat heel veel mensen dit soort verhogingen financieel niet kunnen dragen.'
Want het gaat zeker niet altijd om bemiddelde mensen in een grote villa. Volgens onderzoeksbureau TNO zijn mensen buiten de randstad kwetsbaar, omdat ze vaak in grote huizen wonen die slecht geïsoleerd zijn, en een relatief laag inkomen hebben, met name in Noordoost Groningen, Enschede of Heerlen. Ze verstoken relatief veel gas. en kunnen vaak niet verduurzamen, omdat ze in een huurwoning zitten.
En er zijn ook veel huishoudens die alleen vanwege hun elektriciteitsverbruik boven het plafond uitkomen.
Alleenstaande moeder Nicole Tersteeg en haar zes kinderen gaan er met het prijsplafond ruim 200 euro per maand op achteruit. Dat kan ze niet betalen, want ze zit in de schuldhulpverlening:
Vorig jaar verbruikte het gezin van Nicole 7936 kwH stroom. Dat betekent dat ze voor de eerste 2900 kWh profiteert van het prijsplafond van 40 cent per kWh. Maar daarboven gaat ze bij haar energiemaatschappij naar 84 cent. Volgens de berekening van Gaslicht.com, gaat Nicole inclusief leveringskosten 459 euro per maand betalen alleen aan stroom. Met gas blijft ze wel onder het energieplafond. Dat betekent dat haar energierekening volgend jaar van 366 naar 579 euro per maand gaat.
NOS/Sjoerd MouissieNicole Tersteeg gaat, met een verbruik van bijna 8000 kWh, fors meer betalen voor elektriciteit. 
NOS/Sjoerd MouissieNicole Tersteeg blijft met haar gasverbruik binnen het prijsplafond.
Bij een gezin van vier personen, met alleen een warmtepomp, kunnen de elektriciteitskosten ook flink hoger uitpakken. Voor de onderstaande berekening zijn de gemiddelde en verwachte energieprijzen gebruikt:
