Een 'Parijsakkoord' voor de natuur: dit is wat ze in Canada willen bereiken
De klimaattop in Egypte is net achter de rug en de volgende VN-top (dit keer over biodiversiteit) staat alweer op het programma. In de Canadese stad Montreal praten de komende twee weken vertegenwoordigers van landen uit de hele wereld over het behoud van de soortenrijkdom op aarde. De biodiversiteit staat onder grote druk en neemt in een schrikbarend tempo af.
Het doel is om afspraken te maken om voor 2030 het verdwijnen van diersoorten en planten een halt toe te roepen. In de jaren daarna, richting 2050, moet de natuur zich weer gaan herstellen: bending the curve wordt dat genoemd.
Er ligt een concept-verdrag op tafel met twintig kernpunten. De hoop is dat landen het eens worden over een breed akkoord voor de natuur, vergelijkbaar met het Klimaatakkoord van Parijs.
Vijf vragen over deze 'groene' top.
Wat is biodiversiteit?
Biodiversiteit is simpelweg al het leven op aarde. Van de mus tot de eik, van de grootste olifant tot het allerkleinste micro-organisme, en ook schimmels en bacteriën. Het gaat om de hoeveelheid verschillende soorten die er op aarde leven, over de verscheidenheid binnen een soort en over de verschillende ecosystemen die er zijn.
Waarom een top over biodiversiteit, net na de klimaattop?
"Je kunt de twee niet los van elkaar zien", zegt Koos Biesmeijer, directeur van museum Naturalis en hoogleraar natuurlijk kapitaal in Leiden. "Om klimaatverandering tegen te gaan hebben we biodiversiteit nodig. De oceanen nemen het grootste deel van de CO2 op. Zouden ze dat niet doen, dan zou de opwarming onvoorstelbaar zijn."
En, zo zegt Biesmeijer, andersom kunnen klimaatmaatregelen enorm helpen bij het behouden van de biodiversiteit. "Bossen en veengebied slaan heel veel CO2 op. Als we die behouden is dat ook goed voor de plant- en diersoorten in dat gebied."
Waarom is het erg als er soorten verdwijnen?
Natuurlijk is het erg als er ijsberen en tijgers verdwijnen. Maar we zijn ook afhankelijk van biodiversiteit en gezonde ecosystemen. "We realiseren ons dat vaak niet", zegt Marcel Kok. Hij gaat voor het Planbureau voor de Leefomgeving naar de top in Montreal. "Schoon water, bescherming tegen klimaatrampen, ons voedsel, het bestuiven van fruit en groente, dat gebeurt allemaal door planten en beesten", zegt Kok.
Als soorten verdwijnen bestaat het risico dat ook die functies niet meer worden uitgevoerd. "Daarbij is de stelregel: hoe natuurlijker en diverser, hoe beter een ecosysteem zich aanpast. Die veerkracht is belangrijk, zeker nu het klimaat verandert", zegt Kok.
Wat ligt er in Montreal op tafel?
In een lijvig concept-akkoord zijn een twintigtal doelstellingen geformuleerd.
Het beschermen en herstellen van de biodiversiteit is punt een. Om de neerwaartse spiraal te stoppen is het streven om in 2030 dertig procent van al het land op aarde en dertig procent van al het water tot beschermd gebied te maken.
Daarnaast gaat de top over veranderingen in onze consumptie en productie. Dat betekent dat landbouw en visserij zo moeten worden georganiseerd dat dieren, planten en ecosystemen er niet door worden geschaad.
Ook betekent dat dat bedrijven verantwoordelijk moeten worden voor hun ecologische voetafdruk, hier en elders in de wereld. Denk daarbij aan de ontbossing die nu plaatsvindt als gevolg van de productie van Europees veevoer.
Het gaat ook om de toegang tot genetische bronnen. Biesmeijer: "Als er tomaten worden veredeld, of aardappelen die goed tegen de droogte kunnen, moet iedereen daarvan kunnen profiteren. Daar zitten nu vaak patenten op."
Wie gaat dat betalen?
En onvermijdelijk gaat de top ook over geld: "Wie gaat dat allemaal betalen?", zegt Biesmeijer. Een van de vragen is of boeren compensatie krijgen voor verlies aan opbrengst. En krijgen armere landen die landbouwgrond 'opofferen' voor natuur en daardoor inkomsten mislopen, financiële compensatie?
"Het is mogelijk om het tij te keren. Het gaat nu om politieke keuzes", zegt Biesmeijer. Ook daarin ziet hij een overeenkomst met de klimaatonderhandelingen.
