Ombudsman: verduurzaming van huis voor lage inkomens vaak niet haalbaar
Gezien de hoge energieprijzen is het voor veel mensen aantrekkelijk om hun woning te verduurzamen en daardoor energie te besparen. De overheid biedt subsidies aan voor zonnepanelen, warmtepompen en isolatie, maar die komen op de verkeerde plek terecht, waarschuwt de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen in een nieuw rapport.
Het verduurzamen van een huis is vaak niet haalbaar voor mensen met een laag inkomen, terwijl het juist voor hen zo belangrijk is, zegt Van Zutphen. Van de financiële steun van de overheid om 'energiearmoede' te verhelpen profiteren volgens hem niet de mensen die dat 't hardst nodig hebben.
Huurwoningen
Huishoudens met een laag inkomen wonen vaak in huurwoningen en hebben dus weinig te zeggen over duurzame aanpassingen. Ook weten zij niet wat de mogelijkheden zijn voor verduurzaming en welke gemeentelijke voorzieningen beschikbaar zijn.
Verder biedt de ene gemeente veel meer hulp dan de ander, schrijft Van Zutphen, bij de energietransitie. Maar het belangrijkste punt is dat mensen met een laag inkomen geen geld hebben om duurzame investeringen te doen.
Voor Laetitia Ouillet, voorzitter van de landelijke energiecoöperatie De Windvogel, is dat heel herkenbaar. Volgens haar zijn het vaak ook "ingewikkelde procedures en ingewikkelde wetteksten" waar mensen zich doorheen moeten worstelen. Het maakt volgens Ouillet ook uit of je "een gemeente hebt die ervaring heeft met dit onderwerp en subsidiepotjes heeft, en hulp kan bieden."
Geen geld voor verduurzaming
Het Rijk stelt 150 miljoen euro beschikbaar aan gemeenten die daarmee in de eerste plaats woningen met energielabel E of slechter moeten isoleren.
Daarnaast zijn er energiecoöperaties die mensen met een laag inkomen willen helpen met verduurzamen. Zij merken dat het ingewikkeld kan zijn om subsidie te krijgen voor groene maatregelen. "Er zijn veel voorwaarden waar een klein bedrijf niet aan kan voldoen", zegt Thijs van Daalen, secretaris van ZeewoldeZon.
De vereniging installeert zonnepanelen in Zeewolde. "Het aantal mensen dat zich verduurzaming niet kan permitteren zie ik groeien." De 280 leden van de vereniging hebben dankzij de zonnepanelen een wat lagere rekening. Gemiddeld gaat om zo'n 40 euro per jaar, zegt Van Daalen, "maar dit jaar maken we door de hoge energietarieven meer winst dan begroot. Die hebben we aan de leden uitgekeerd. Ze kregen, afhankelijk van hun verbruik, 160 euro extra per persoon."
Laetitia Ouillet ziet nog een ander probleem voor mensen die willen verduurzamen: "Particuliere eigenaars moeten alles zelf voorschieten, en dat is een gigantische financiële drempel. Want als je eenmaal het geld hebt gespaard, moet je ook nog maar kijken of er nog wel subsidie beschikbaar is." Wel merkt ook zij dat de overheid "de laatste maanden wel goede stappen heeft gemaakt", zoals het makkelijker aanvragen van subsidies.
Regelingen vaak te complex
Op de korte termijn biedt de overheid een helpende hand om de hoge energierekeningen het hoofd te bieden. Mensen met de laagste inkomens krijgen een energietoeslag van 1300 euro in 2022 en 2023. Maar hun woningen zijn daarmee volgens Van Zutphen nog steeds niet energiezuinig en op lange termijn blijven energiekosten dus een zware last.
Er komt volgend jaar ook een energieplafond, waarmee een limiet komt op hoeveel mensen tot een bepaald verbruik aan energiekosten kwijt zijn. Dat 'plafond' kost vele miljarden en geldt voor iedereen. In potentie kunnen mensen hiermee veel energiekosten besparen, maar Ouillet zet vraagtekens bij de praktijk. "Er zijn veel mensen die de energietoeslag en het energieplafond niet begrijpen."
Om de energietoeslag aan te vragen is bijvoorbeeld een DigiD nodig en veel ouderen vinden dat lastig. "Als er hulp is, moet iedereen die daar recht op heeft die kunnen aanvragen op een heel laagdrempelige manier."
