's Werelds grootste vulkaan Mauna Loa uitgebarsten op Hawaï
's Werelds grootste actieve vulkaan, de Mauna Loa op Hawaï, sputtert sinds een paar dagen golven aan gloeiende lava en kolommen as en rook uit. Het is de eerste uitbarsting van de vulkaan in 38 jaar op het grootste eiland van de archipel.
En hoewel de eruptie niet direct tot gevaar leidt voor nabijgelegen woonplaatsen, hebben de Amerikaanse autoriteiten de 200.000 bewoners van het eiland opgeroepen om klaar te staan voor het geval dat er geëvacueerd moet worden.
Evacueren kan nodig zijn wanneer de lava in de richting van bewoonde gebieden stroomt. De locatie en de voortgang van de lavastromen kunnen snel veranderen, zeggen functionarissen.
Verschillende ooggetuigen namen beelden op van de spuwende vulkaan:
De autoriteiten roepen belangstellenden op om uit de buurt te blijven, omdat de lava tot wel zestig meter hoog de lucht in schiet. Dat gebeurt uit drie spleten die bij elkaar tussen 1,5 en 3 kilometer lang zijn. Verder komen er schadelijke vulkanische gassen zoals zwaveldioxide vrij.
Vooralsnog is de luchtkwaliteit op het hoofdeiland goed, zegt de directeur van de gezondheidsdienst. Dat wordt continu gemeten; de luchtkwaliteit kan afnemen gedurende de uitbarsting. Experts denken dat het wel twee weken kan aanhouden, vergeleken met eerdere erupties van de vulkaan. De laatste keer dat Mauna Loa uitbarstte, was in 1984.
De eruptie begon zondagavond laat nadat er een reeks aardbevingen was waargenomen, zegt een wetenschapper bij het vulkaanobservatorium van Hawaï tegen persbureau AP. Vanwege de aardbevingen werd de vulkaan al enige tijd in de gaten gehouden.
Het beeld van een brakende Mauna Loa is voor veel eilandbewoners een nieuwe ervaring. Het aantal bewoners is sinds 1980 meer dan verdubbeld. Meer dan een derde van de bevolking woont ten westen van de vulkaan in de stad Kailua-Kona. Zo'n 45.000 mensen wonen in Hilo, aan de oostkant. Maar de autoriteiten maken zich het meest zorgen om de 5000 mensen die aan de zuidkant wonen.
Op dit moment stroomt de lava voornamelijk uit het noordoostelijke deel van de vulkaan, maar dat zou volgens wetenschappers ook aan het zuidwesten kunnen gebeuren. Mocht dat zo zijn, dan kan de lava mogelijk in enkele uren de bewoonde gebieden bereiken. Overigens zeggen experts dat de vulkaan nog nooit vanuit twee gebieden tegelijkertijd is uitgebarsten.
'Veel leren van uitbarsting'
Dat de eruptie 38 jaar op zich heeft laten wachten, is volgens vulkanoloog van het KNMI Elske de Zeeuw-van Dalfsen niet uitzonderlijk. "Sommige actieve vulkanen barsten continu uit en bij sommige zit er wat meer tijd tussen. 38 jaar is voor Mauna Loa binnen de marges als we dat baseren op eerdere uitbarstingen."
Het grote verschil voor de wetenschap is dat er nu veel meer meetinstrumenten bij de vulkaan staan dan in 1984. "We kunnen nu veel meer leren over hoe deze vulkaan werkt en waarom hij nu uitbarst."
Volgens de vulkanoloog was al duidelijk dat de vulkaan "van stuivertje wisselt met zijn buurman Kilauea". "Er is in de diepte maar één plek waar het magma zich vormt", legt ze uit. "Dat splitst zich vervolgens uit in twee takken richting Mauna Loa en Kilauea. En de druk bepaalt vervolgens waar de lava eruit komt. Maar we hebben nu veel betere technieken dan in 1984 om dat te meten. We kunnen er nu veel meer van leren."
En dat blijft nodig, zegt ze, "zodat mensen op de hoogte gehouden kunnen worden van komende uitbarstingen".
Schildvulkaan
Mauna Loa is een van de vijf vulkanen die samen het hoofdeiland van Hawaï vormen. Dat is het meest zuidelijk gelegen eiland van de archipel in de Grote Oceaan. Het is de grootste vulkaan ter wereld. Vanaf de zeebodem gemeten is de vulkaan zo'n 9 kilometer hoog. Hij torent iets meer dan 4 kilometer boven de zeespiegel uit.
Het gaat om een zogenoemde schildvulkaan. Erupties zijn doorgaans niet explosief. Ook komt er over het algemeen minder rook en as vrij.
Mauna Loa is een stuk groter dan Kilauea, die in 2018 uitbarstte waardoor ruim 700 woningen verwoest werden. Sommige hellingen van Mauna Loa zijn veel steiler dan die van Kilauea, lava kan er dus veel sneller naar beneden stromen.
