Hof: leefomstandigheden asielzoekers moeten snel verbeteren, geen uitstel

De Nederlandse Staat moet snel beginnen met het verbeteren van de leefomstandigheden in de asielopvang. Dat heeft het gerechtshof in Den Haag bepaald. Anderhalve week geleden was een rechtbank ook al tot deze conclusie gekomen, maar de Staat had het hof gevraagd om uitstel, in afwachting van het hoger beroep.

Het hof geeft geen inhoudelijk oordeel, maar heeft alleen naar de procedure gekeken. Het hoger beroep dient medio november.

Het besluit betekent onder meer dat kwetsbaren als hoogzwangeren, gezinnen met baby's en zieken per direct uit de (crisis)noodopvang moeten. Verder moet het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) nog deze week de opvang verbeteren voor minderjarigen die zonder ouders naar Nederland komen, oftewel amv's.

De Staat en het COA voerden vandaag bij de behandeling van het schorsingsverzoek aan dat "de staatssecretaris niet kan toveren". De belangrijkste reden om om uitstel te vragen was dat de Staat en het COA niet in de positie willen komen dat ze een gerechtelijk bevel niet kunnen naleven, aldus de landsadvocaat. "Deze rechtsgang doet de opvang meer kwaad dan goed."

Het hof wijst erop dat het belang van de asielzoekers zwaarder weegt dan dat van de Staat. "Het is geen vergeefse moeite als de Staat nu alvast begint met de maatregelen uit te voeren", luidt het oordeel.

Onderdeel van die maatregelen is dat de opvang voor amv's met ingang van donderdag moet verbeteren. Vanaf dat moment mogen er maximaal 55 minderjarigen in het aanmeldcentrum in Ter Apel worden opgevangen. Op dit moment verblijven daar zo'n 300 minderjarigen, sommige van hen slapen op stoelen. Eerder gaf staatssecretaris Van der Burg aan dat er voor dit jaar nog 1700 plekken nodig zijn voor deze doelgroep.

Verder moeten er binnen vier weken binnen- en buitenspeellocaties zijn op plekken waar kinderen worden opgevangen. De kinderen moeten ook binnen vier weken naar school kunnen.

NOS Stories sprak deze zomer met meerdere minderjarige asielzoekers:

Vluchtelingenwerk Nederland had de zaak aangespannen omdat de organisatie vindt dat de asielopvang zeer ondermaats is. Juist vandaag publiceerde de organisatie een nieuw onderzoek waaruit naar voren komt dat de kwaliteit van de (crisis)noodopvang de laatste tijd verder achteruit is gegaan.

"Vrouwen durven 's nachts nauwelijks naar de wc, ernstig zieken hebben geen toegang tot medische zorg en kinderen worden van de ene naar de andere sporthal gesleept", staat in het rapport. Volgens Vluchtelingenwerk is de situatie in deze opvanglocaties steeds permanenter, en daarmee uitzichtlozer.

Reactie staatssecretaris en Vluchtelingenwerk

Een woordvoerder van staatsecretaris Van der Burg laat in een reactie op de uitspraak weten dat ze hard blijven werken om de asielopvang te verbeteren. "Met een crisis in Syrië, de Russische inval in Oekraïne, een verhoogde asielinstroom en een tekort aan woningen in ons eigen land wordt het een enorme uitdaging."

Evita Bloemheuvel, woordvoerder van Vluchtelingenwerk, zegt het belangrijk te vinden dat de rechtbank geoordeeld heeft dat de opvang snel moet verbeteren en dat niet gewacht kan worden met oplossingen.