In Charkov maken inwoners zich niet druk om Poetins toespraak

• Christiaan Paauwe

  Redacteur Buitenland

Op het centrale plein van Charkov haast een fabrieksarbeider met een petje op zich naar zijn werk. Of hij de toespraak van president Poetin heeft gezien? Nee, daar heeft hij uit principe niet naar gekeken. Hij haalt zijn schouders op bij het nieuws over de mobilisatie en de 'referenda' in bezette gebieden."

300.000 extra reservisten gaan volgens hem geen verschil maken. "Deze oorlog wordt niet gewonnen door mensen, maar door wapens. Het is niet zoals in de Tweede Wereldoorlog. En zolang wij die van het Westen blijven krijgen, gaan we absoluut winnen."

Ook andere inwoners van Charkov - nog geen vijftig kilometer van de grens met Rusland - reageren laconiek. Ze zijn de continue Russische aanvallen wel gewend. Het kapotgeschoten kantoor van het regiobestuur aan het plein illustreert dat. Ook de nacht ervoor trilden de ramen in het centrum door raketinslagen in een buitenwijk waardoor meerdere mensen gewond raakten. Dat zal met of zonder mobilisatie toch wel door gaan, concluderen mensen op straat.

Camouflagenetten

"Ik heb er nog niet echt naar gekeken, nog geen tijd voor gehad", zegt een voorbijganger. "Maar Rusland zal vast doorgaan met het beschieten en terroriseren van de stad." Een andere man concludeert dat Poetin "toch wel de sigaar is". Want dat mobiliseren van reservisten moet allemaal nog gebeuren. "Mensen in Rusland zullen niet zomaar willen meewerken aan de mobilisatie. Dus het zal ze nooit lukken om al die extra militairen in te zetten."

Iets verderop zitten een paar Oekraïense vrouwen en een Amerikaanse vrijwilliger onder een tent camouflagenetten te vlechten voor het front. "Laat ze maar mobiliseren", zegt een oudere vrouw terwijl ze grijsgroene lintjes door het net haalt. "Dan zien we wel wie er op komt dagen."

Ook haar medevrijwilliger Anja is niet onder de indruk. Ze woont uit Slatyne, een dorpje ten noorden van Charkov waar hard gevochten is. Daar is zoveel kapot en zijn zoveel vrienden en buren omgekomen, dat ze nergens meer van opkijkt. "Maar we hebben vertrouwen in ons leger. Wat Rusland ook zal doen, we zullen winnen."

Inwoners maken camouflagenetten:

Dat vertrouwen is te verklaren door de opmars van het Oekraïense leger van de afgelopen weken. Al duizenden vierkante kilometers werden in deze regio heroverd op de Russen. Afgelopen week nam het leger het strategisch belangrijke stadje Koepjansk in. Een paar dagen geleden werd duidelijk dat ook het dorpje Bilohorivka weer in Oekraïense handen is. Dat hadden de Russen eerder deze zomer ingenomen - met grote verliezen.

Een andere vrouw in de tent biedt mensen die langskomen thee aan. Ze komt uit een door Rusland bezet deel van Loegansk - een van de regio's waar de komende dagen die 'referenda' worden gehouden - en is aan het begin van de oorlog naar Charkov gevlucht. Ze wil alleen anoniem haar verhaal doen, omdat ze nog vrienden en familie in Loegansk heeft zitten met wie ze wekelijks belt.

Die hadden van het geplande referendum niks gemerkt, tot het opeens op televisie was. "Duidelijk is dat de stemmen niets gaan uitmaken", zegt ze. "Er is al lang besloten wat de uitslag zal zijn." Familieleden vrezen dat militairen gewapend van deur tot deur zullen gaan om druk uit te oefenen. "We moeten maar zien hoe het referendum gaat zaterdag, want er is niks voorbereid."

Dat het leven in Charkov doorgaat als normaal, laat ook een net getrouwd stel zien dat foto's laat maken op straat. De vrouw in het wit, de man in zijn militaire tenue. Hij dient aan het front in Loegansk en heeft een paar dagen vrij voor het huwelijk. "Het gaat Rusland helemaal niks helpen", zegt de militair verveeld. "Als Rusland een offensief begint, zijn wij er klaar voor." Het huwelijk gaan ze vandaag gewoon vieren, voordat hij terug moet.

Wie je ook vraagt, iedereen in de stad lijkt hetzelfde optimisme te delen. "Ik denk dat ze aan het verliezen zijn en dat ze daar niks tegen kunnen doen", zegt een vrouw stellig. "Nu zijn ze overgegaan tot mobilisatie en bedreigen ze de hele wereld weer - met een nucleaire oorlog. Want dat is het enige wat Rusland nog kan doen: dreigen."