Bijna de helft van de musea in rode cijfers, weer minder bezoekers

Nederlandse musea hebben het steeds zwaarder. Bezoekersaantallen zijn tijdens de coronapandemie teruggelopen, en ook de prognose voor 2022 ziet er niet goed uit. Ondertussen vormen stijgende energieprijzen een nieuwe bedreiging. Vooral kleinere musea, gemeentelijke musea en particuliere musea hebben het zwaar, blijkt uit cijfers van de Museumvereniging.

In 2021 hadden musea nog minder bezoeken dan een jaar eerder: het aantal bezoeken daalde van 13,2 naar 11,8 miljoen. Dat had met lockdowns en andere coronamaatregelen te maken. In 2019 - voor de pandemie - waren er nog 32,6 miljoen museumbezoeken.

Hoe de boekhouding er nu voorstaat verschilt erg per museum, stelt Vera Carasso, directeur van de Museumvereniging in het NOS Radio 1 Journaal. "Een groot deel van het jaar waren musea dicht door lockdowns. Toen was er wel financiële ondersteuning, zegt Carasso. "Maar wat we zorgelijk vinden, is dat er in diezelfde periode veel bezuinigingen zijn geweest. Die hebben impact op wat er nu gebeurt." Vorig jaar waren er 37 procent minder nieuwe tentoonstellingen.

Musea die hebben kunnen investeren in nieuwe programma's en samenwerkingen staan er nu prima voor. "Maar er zijn ook musea die alles weg hebben moeten bezuinigen tijdens de coronaperiode", zegt Carasso. "Als je bezuinigt heeft dat effect op de kwaliteit van wat je levert. Daardoor krijg je vervolgens minder bezoekers. Zo kom je in een neerwaartse spiraal terecht."

Investeringen

Veel musea zitten bovendien in slecht geïsoleerde monumentale panden. Met een stijgende energierekening voorziet de Museumvereniging voor de komende maanden "grote zorgen". Verschraling dreigt, vooral bij gemeentelijke musea. "Die zijn tijdens de coronaperiode financieel minder goed ondersteund", zegt Carasso.

Gemeenten kregen wel financiële ondersteuning vanuit het Rijk om de weggevallen inkomsten in de culturele sector te compenseren, maar dit bedrag was niet geoormerkt. Gemeenten konden dit geld daardoor ook ergens anders in investeren.

Oplossingen voor de financiële problemen ziet Carasso voor een deel bij musea zelf. Ze roemt de creativiteit van de sector, en zegt dat er gekeken moet worden naar wat het publiek wil. "Maar dat vraagt wel om investeringen." Daarvoor kijkt de Museumvereniging naar het Rijk.