Waar blijft het publiek? Cultuursector worstelt sinds corona

Het kan allemaal al een tijdje weer: naar een theatervoorstelling gaan, een expositie bezoeken of een film kijken op het witte doek. Toch doen we het niet massaal. Half lege zalen zijn sinds corona eerder regel dan uitzondering.

Vooral minder bekende namen en minder populaire genres doen het slecht, ziet waarnemend directeur Siebe Weide van de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD). "Theater moet je plannen en dat doen mensen minder sinds corona. Ze moeten daar weer aan wennen."

Te druk

Uit onderzoek door het Nationaal Theaterfonds komt naar voren dat driekwart van de theaterbezoekers nu minder voorstellingen bezoekt dan voor de crisis. Directeur Charles Droste van het Amphion Theater in Doetinchem herkent dat. "Vanavond heb ik weer eens wel een uitverkochte zaal, bij een artiest met een bekende naam. Maar afgelopen week was er een toneelstuk dat bleef steken op 150 bezoekers, waar er normaal 350 komen. Mijn gevoel is dat dat komt doordat mensen de routine kwijt zijn, theater is uit het systeem geraakt."

Veel cultuurliefhebbers hebben het bovendien te druk met 'inhalen', zien de theaters. Droste: "Mensen hebben veel kaarten en vouchers van verplaatste voorstellingen in huis om op te maken. Tot half juli hebben we in het Amphion nog inhaal-voorstellingen. Ook zijn mensen druk met het inhalen van feestjes en partijen die tijdens corona niet konden doorgaan. Ons sociale leven is weer op gang, waardoor er weinig tijd is om naar het theater te gaan."

Ook bioscopen hebben nog niet dezelfde bezoekersaantallen als voor corona. Toch is directeur Gulian Nolthenius van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters vol goede moed. "Het kost nu eenmaal tijd. Wij zijn blij dat alweer 7,5 miljoen mensen de afgelopen maanden hun weg terug naar de bioscoop hebben gevonden. In vergelijking met 2019 is het duidelijk minder, maar dat heeft tijd nodig."

Minder toeristen

Musea zijn - net als theaters en bioscopen - minder druk bezocht dan voor corona. Volgens de Museumvereniging komt dat vooral doordat er minder buitenlandse toeristen zijn. Ook mijdt een deel van de Nederlanders drukke plekken. "In 2019 kwam een derde van de museumbezoekers uit het buitenland. Nu komen er nog steeds minder Europeanen dan voor corona en toeristen van verder zijn er amper. Nederlanders met een kwetsbare gezondheid gaan ook weinig de deur uit. Al met al komen er zeker enkele tientallen procenten minder bezoekers dan voor corona."

Theaters hebben hun hoop gevestigd op het nieuwe seizoen, na de zomer. Maar ze zien ook veel onzekerheden. Directeur Weide van theaterbranchevereniging VSCD: "We zitten ook met de inflatie en een dreigende economische crisis. En wat als een nieuwe coronagolf roet in het eten gooit?"

Weide hoopt op hulp van het Rijk en gemeenten. "We hebben coulance nodig van de overheid. En als er weer maatregelen nodig zijn, moet er wel compensatie zijn. We hebben geen vlees meer op de botten." Theaterdirecteur Droste voegt daaraan toe: "Corona is voorbij en de financiële steun van het Rijk is gestopt, maar de bezoeker is nog niet terug. Dat levert ook dit jaar weer forse verliezen op."

Publiekscampagne

Eén ding staat vast: de cultuursector wil nooit meer sluiten. Nolthenius: "Het is echt van belang dat bioscopen in enige vorm openblijven." Droste: "Ik denk dat er meer maatwerk moet komen. Geef theaters eigen verantwoordelijkheid, door bijvoorbeeld bezoekers mondkapjes te laten opzetten als dat nodig is. Als artiesten willen spelen en de theaters open willen, laat het dan aan het publiek over om een keuze te maken en beslis niet vanuit Den Haag."

Ondertussen hopen de theaters op steun van het Rijk, bijvoorbeeld met geld voor een grote publiekscampagne. Droste: "Bezoekers komen te voet en gaan te paard. We moeten mensen verleiden om weer te komen."