Drijvende lng-installatie Eemshaven moet gastekort deze winter voorkomen

• Rob Koster

  Economieverslaggever

Nederland verdubbelt vandaag de mogelijkheid om gas van buiten Europa te importeren door de ingebruikname van een drijvende fabriek in de Groningse Eemshaven. Tot nu toe kon vloeibaar gas (lng) alleen in de Gate Terminal in Rotterdam weer omgezet worden in 'gewoon' aardgas; nu kan dat dus ook in Groningen.

De nieuwe terminal bestaat uit twee grote, door de Gasunie gehuurde fabrieksschepen. Die verruimen de capaciteit om vloeibaar gas in te nemen van 12 naar 20 miljard kubieke meter. Door ook de bestaande terminal op de Tweede Maasvlakte uit te breiden, wordt de totale capaciteit in Nederland 24 miljard kuub.

Het jaarlijkse verbruik in Nederland ligt normaal gesproken op zo'n 40 miljard kuub aardgas. Vanwege de extreme prijzen is dat nu ongeveer 30 miljard kubieke meter.

Rusland kan Europa chanteren

Lng uit onder meer de Verenigde Staten en het Midden-Oosten moet Europa minder afhankelijk maken van Rusland en een einde maken aan de energiecrisis. Die wordt veroorzaakt door de verminderde levering van Russisch gas, in reactie op de westerse sancties vanwege de oorlog in Oekraïne.

Rusland kan Europa chanteren, omdat de handel in aardgas een regionale markt is, in tegenstelling tot olie waarvoor een wereldwijde markt is. Dat komt omdat gas over het algemeen via pijpleidingen getransporteerd wordt en olie met grote tankers. Maar ook gas kan dus met tankers vervoerd worden, al is dat wel een stuk duurder dan transport via een pijpleiding.

Onder de huidige omstandigheden zijn de meerkosten van lng te verkiezen boven de onzekere toevoer van Russisch aardgas uit een van de pijpleidingen tussen Rusland en Europa. Er is alleen één groot probleem: het tekort aan capaciteit om lng weer om te zetten in 'gewoon' aardgas, dat via het bestaande distributiesysteem naar huizen en bedrijven kan.

Overal in Europa worden nu lng-terminals gebouwd:

Vanochtend vaart de eerste lng-tanker de Groningse Eemshaven binnen. De Murex heeft een capaciteit van ruim 173.000 kubieke meter vloeibaar gas. Het schip is vertrokken uit de haven van Port Arthur in Texas. Het Amerikaanse gas is daar afgekoeld tot een temperatuur van -162 graden Celsius, waardoor het vloeibaar en in volume 600 keer kleiner wordt. Hierdoor kan het in grote koeltanks aan boord van het schip de Atlantische Oceaan over.

In de Eemshaven zijn de afgelopen dagen ook de lng-fabrieksschepen aangekomen: de Belgische S188, omgedoopt in Eemshaven LNG en de Amerikaanse Golar Igloo. Ze vormen samen de drijvende installatie die het vloeibare gas uit de Verenigde Staten weer omzet in gewoon aardgas. Als het schip vol zit, is dat ruim 104 miljoen kubieke meter aardgas. De precieze hoeveelheden zijn commercieel bedrijfsgeheim.

De afgelopen twee maanden is hard gewerkt aan de infrastructuur die de fabrieksschepen aan de kade in de Eemshaven verbindt met de bestaande infrastructuur van Gasunie Transport Services. Er wordt onder meer gebruik gemaakt van restwarmte van de grootste kolencentrale in Nederland van RWE om de lng weer op te warmen.

De Gasunie verwacht op jaarbasis zo'n tachtig lng-tankers te ontvangen uit de Verenigde Staten en het Midden-Oosten.

Genoeg om gastekort te voorkomen

De totale capaciteit van acht miljard kubieke meter aardgas van de drijvende lng-fabriek in de Eemshaven is al verkocht. Zeven miljard ervan gaat naar Shell Western LNG en het Tsjechische CEZ. De laatste miljard kuub gaat naar het Franse energiebedrijf Engie.

Niet al het gas dat aankomt in de Eemshaven blijft dus in Nederland. Net als het gas uit Groningen, Noorwegen en Rusland wordt de omgezette lng onderdeel van de totale gasvoorraad, die verhandeld wordt op de energiemarkt. Het gas helpt ook Duitsland en Tsjechië, dat zelf geen havens heeft.

Om het belang van de drijvende lng-installatie te benadrukken heeft Tsjechië premier Petr Fiala naar de officiële opening gestuurd, vanmiddag in de Eemshaven. De huidige voorzitter van de Europese Unie is ontvangen door de Nederlandse minister voor Energie en Klimaat, Rob Jetten.

De verwachting is dat de extra capaciteit om lng om te zetten genoeg is om een echt gastekort deze winter in Nederland te voorkomen, maar garanties daarvoor geeft de Gasunie niet. Morgen buigen Jetten en zijn collega's in de EU zich onder Tsjechisch voorzitterschap over een oplossing voor de extreem hoge prijzen van gas en elektriciteit in Europa.