Raad van State haalt streep door vergunning emissiearme melkveestallen

De Raad van State heeft een streep gehaald door natuurvergunningen van drie veehouders met een emissiearme stal. De uitspraak gaat over twee typen emissiearme stallen in de melkveesector en niet over andere emissiearme stalsystemen in deze sector of de pluimvee- en varkenssector.

Toch zegt de Raad zelf dat er mogelijk een precedentwerking is, want er lopen veel procedures over deze stallen en op het spel staat het principe ervan. 1 op de 5 melkveehouders heeft een emissiearme stal. De Raad stelt dat niet onomstotelijk vaststaat dat dit type stallen tot minder stikstofemissie leidt, en vindt om die reden dat er geen vergunning voor had mogen verleend.

In emissiearme stalvloeren stroomt de urine van de dieren door een sleuf naar een kelder. De poep blijft op de vloer achter en wordt geregeld weggeboend. Omdat de urine niet bij de poep komt, ontstaat minder ammoniak en daardoor minder stikstofuitstoot, althans in theorie.

Op basis van deze aanname gaven provincies de afgelopen jaren vergunningen af, waardoor boeren meer vee mochten houden, omdat de stikstofuitstoot in theorie niet groter werd dan hij al was. Maar de praktijk is anders, zeggen milieuorganisaties op basis van wetenschappelijk onderzoek. De stikstofuitstoot van een emissievrije stalvloer is pas echt minder als alle omstandigheden optimaal zijn.

Zo moeten de dieren het juiste voer krijgen, moet de vloer meerdere malen per dag worden schoongemaakt en moet de vloer goed worden onderhouden. Er is niemand die dit controleert.

Niet optimaal

Als de omstandigheden niet optimaal zijn, is het verschil in uitstoot met de traditionele stallen te verwaarlozen, dus hadden de vergunningen voor uitbreiding niet afgegeven mogen worden, zeggen de milieuorganisaties.

Ze stapten daarom naar de rechter. Meerdere rechtbanken gaven hen gelijk. Een aantal provincies ging in hoger beroep, en de Raad van State heeft nu uitspraak gedaan in drie zaken die tegen de provincie Utrecht waren aangespannen.

Passende beoordeling

"Uit twee wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat de stikstofuitstoot uit emissiearme stallen waarschijnlijk hoger is dan waarvan in de regelgeving wordt uitgegaan", zegt de Raad. "Dat betekent dat melkveehouderijen met dit type stal alleen een natuurvergunning kunnen krijgen als uit een zogenoemde passende beoordeling blijkt dat de natuur geen schade oploopt."

In de uitspraak van vandaag gaat het om veehouderijen die hun koeien binnen houden. Bij koeien die wel buiten komen is het probleem van de ammoniakvorming en stikstofuitstoot aanzienlijk minder.

Het kabinet wil de stikstofuitstoot in 2030 met 50 procent hebben teruggebracht. De sector hoopt met innovaties als de emissiearme stal te voorkomen dat de veestapel moet worden ingekrompen. De melkveesector is in de veehouderij de grootste als het gaat om stikstofuitstoot.

Nieuwsuur zocht vorige maand al uit hoe goed innovaties op boerderijen werken: