Tata Steel zet stap naar productie van staal met waterstof

Staalproducent Tata Steel, de grootste uitstoter van CO2 in Nederland, investeert 65 miljoen in het ontwerpen van fabrieksinstallaties die met waterstof staal kunnen produceren.

Vorig jaar maakte het bedrijf al bekend sneller over te willen stappen op groene waterstof. De investering die het bedrijf vandaag aankondigt gaat nog niet over het daadwerkelijk bouwen van de fabriek, alleen over het ontwerpen ervan.

Eerste stap

Het bedrijf noemt het een eerste stap. "Maar voor dit geld gaat er nog geen spa de grond in", zegt duurzaamheidsmanager van Tata Steel Annemarie Manger in het NOS Radio 1 Journaal.

Of de fabriek er daadwerkelijk komt, hangt van verschillende dingen af, zegt Manger. Op basis van dit ontwerp wil het bedrijf er onder meer achter komen hoeveel de uitstoot daarmee vermindert.

"Daarmee kunnen we ook vergunningen krijgen. En we weten dan ook duidelijker hoeveel het gaat kosten en dat is natuurlijk ook belangrijk voordat je definitief goedkeuring kunt geven aan zo'n enorm groot project", zegt Manger.

Vraagtekens bij voortbestaan

De technologie waar de nieuwe waterstofstaalfabriek mee zou gaan werken heet 'direct-reduced-iron': direct reduceren van ijzererts. In plaats van met kolen wordt ijzererts gereduceerd met waterstof of aardgas. In een elektrische oven wordt het gereduceerde ijzer verwerkt tot vloeibaar ruwijzer.

In 2030 moet de nieuwe waterstofstaalfabriek draaien en uiterlijk in 2037 wil Tata Steel helemaal afscheid nemen van de twee kooks- en gasfabrieken waar het staal nu mee geproduceerd wordt. De kooks- en gasfabriek nummer twee moet al in 2030 sluiten, zegt Manger.

Over de uitstoot van die fabrieken is veel kritiek van onder meer omwonenden. Het RIVM publiceerde vorig jaar onderzoek naar de gezondheidsschade die de uitstoot van die fabrieken veroorzaakt.

De provincie zette naar aanleiding van het onderzoek vraagtekens bij het voortbestaan van de staalindustrie in de IJmond. Alleen als de nadelige effecten op de gezondheid zo snel mogelijk en zo veel mogelijk verminderen kon dat nog, vond gedeputeerde Jeroen Olthof.

"De kooks- en gasfabriek waar de meeste zorgen over zijn proberen we al voor 2030 uit gefaseerd te hebben", zegt Manger, "en ondertussen te verbeteren zodat nu al de emissies naar beneden gaan."

Milieudefensie noemt het een mooie, maar kleine stap. "Het is goed dat het moederbedrijf het wil betalen, maar er zijn miljarden voor nodig om straks alles aan te passen", zegt Peer de Rijk. "Tata moet de verduurzaming als het aan ons ligt zelf betalen. Het kan niet de bedoeling zijn dat de overheid moet bijspringen; dat geld kan beter naar de verduurzaming van huishoudens."

'Duidelijkheid over schadelijke stoffen'

Omwonenden willen dat er bij de staalproductie geen kankerverwekkende stoffen meer vrijkomen. "Daarom is het van belang om snel te weten wat met deze nieuwe manier van produceren de omvang wordt van de schadelijke uitstoot van stoffen zoals Paks en zware metalen", zegt Linda Valent van de Werkgroep Gezondheid van de Dorpsraad. Die staat argwanend tegenover de plannen van Tata, omdat er bijvoorbeeld eerder al renovatieplannen waren maar die werden nooit ten uitvoer gebracht.

"Bovendien lijkt de transitie naar een duurzamere manier van staal in Duitsland veel sneller te gaan. Wij vragen ons af waarom dat hier ook niet sneller kan."

Gasprijs

Een bemoeilijkende factor voor de huidige waterstofstrategie van Tata Steel is de gasprijs. Omdat er op dit moment nog een tekort is aan waterstof is aardgas dan een alternatief. Maar de gasprijs is sinds de aankondiging van Tata Steel enorm opgelopen.

Destijds stond de prijs rond de 70 euro per megawattuur, wat in vergelijking met eerdere periodes al hoog was. Op dit moment staat die boven de 300 euro per megawattuur.

"We gebruiken eerst aardgas, en dan zal hopelijk de aardgasprijs genormaliseerd zijn ten opzichte van nu, want Europa is heel druk bezig om maatregelen te nemen om die aardgasmarkt te laten stabiliseren", zegt Manger van Tata. "Maar we willen ook zo snel mogelijk over op zoveel mogelijk waterstof."