1620 euro kwijt maar geen kamer: studenten extra kwetsbaar voor oplichting door kamernood

• Nina Jansen en Emma Brink

"Ik ben 1620 euro verloren en heb nog steeds geen kamer", zegt student Ernst-Jan. Hij dacht dat hij de huur voor zijn nieuwe studentenkamer betaalde, maar werd opgelicht. Vlak voor het begin van het studiejaar zit hij nog zonder woning.

Dat overkomt meer studenten. De Landelijke Studentenvakbond (LSvB) maakt zich hier zorgen over. "De afgelopen jaren is de krapte op de woningmarkt toegenomen, en het aantal studenten gegroeid. Ze zijn zo vlak voor het begin van het studiejaar vaak nog wanhopig op zoek naar een kamer en vallen makkelijker voor oplichters", zegt voorzitter Joram van Velzen.

"Het is heel moeilijk om een kamer te vinden. Eerst reageerde ik op Facebook alleen op kamers die ik echt wilde, maar na een maand had ik nog niks, en ging ik op alles reageren", zegt Ernst-Jan. Op dit moment zijn er naar schatting 26.500 studentenkamers te weinig in Nederland. Als er niks aan wordt gedaan, zal dit toenemen tot 60.000 kamers in 2030, becijferde kenniscentrum Kences.

Honderden studenten zeggen tegen NOS Stories dat ze contact hebben gehad met een oplichter. NOS Stories sprak ook meerdere mensen die zijn opgelicht. Bij hoeveel studenten dat daadwerkelijk gebeurt, is niet bekend.

NOS Stories sprak met opgelichte studenten en zocht uit wie er achter de Facebookprofielen van de oplichters zitten.

Veel studenten zoeken een kamer in Facebookgroepen zoals 'Kamers in Utrecht' of 'Housing Eindhoven'. Beheerders van tientallen van dit soort groepen zeggen tegen NOS Stories dat ze dagelijks nepadvertenties zien voorbijkomen. Ze proberen naar eigen zeggen zoveel mogelijk oplichters te verwijderen, maar dit lijkt steeds moeilijker te worden, bijvoorbeeld doordat het (Engelse) taalgebruik in de advertenties beter wordt. In sommige Facebookgroepen wordt überhaupt niet gemodereerd en kan iedereen alles posten.

'Ik voelde de druk om geld over te maken'

Ook Ernst-Jan vond het moeilijk om de advertentie als nep te herkennen. "Het was gewoon heel echt. De oplichter stuurde me een foto van zichzelf, zijn id-kaart en ik kreeg een contract met allerlei details erin. Ook voelde ik druk, omdat hij zei dat er nog veertig anderen hadden gereageerd. Daarom heb ik meteen het geld overgemaakt."

Fang Cheung zag zoveel oplichting voorbijkomen, dat ze een Facebook-groep startte om huizenzoekers te waarschuwen. Hier worden tips tegen oplichting en linkjes van Facebook-accounts die mensen proberen op te lichten geplaatst. "In de groep worden dagelijks gemiddeld tien nepprofielen ontmaskerd", zegt Cheung. "Iedereen die een woning zoekt, komt in aanraking met een scammer."

Volgens de LSvB zijn internationale studenten nog makkelijker slachtoffer. Bijvoorbeeld doordat zij vanuit hun land geen mogelijkheid hebben om een woning te bezichtigen en minder goed weten hoe de Nederlandse woningmarkt werkt.

500 Facebook-profielen

Op de pagina van Cheung zijn inmiddels al meer dan 500 Facebook-profielen van oplichters gepost. Ook heeft ze deze gerapporteerd bij Facebook zelf. Toch verwijdert het platform volgens haar maar weinig van deze profielen.

Een woordvoerder van Meta, het moederbedrijf van Facebook, geeft aan dat oplichting in strijd is met de huisregels en dat Facebook "een combinatie van speciaal opgeleide teams en geautomatiseerde detectietools" gebruikt om oplichting te detecteren en accounts te verwijderen.