400.000 Nederlanders krijgen uitnodiging voor onderzoek naar longkanker

De komende maanden krijgen zo'n 400.000 Nederlanders een uitnodiging om deel te nemen aan een proefbevolkingsonderzoek naar de vroege opsporing van longkanker, meldt het Rotterdamse Erasmus MC. Daarin wordt (ex-)rokers tussen de 60 en 79 jaar in drie regio's gevraagd om mee te werken aan het onderzoek. In die leeftijdsgroep komt longkanker het meest voor.

Uit een studie uit 2020 bleek dat het vroeg opsporen van longkanker met een CT-scan bij rokers en ex-rokers de sterfte met 25 procent of meer omlaag kan brengen. Dat komt in Nederland neer op 1500 tot 2500 minder overlijdens door longkanker per jaar.

Het proefbevolkingsonderzoek dat nu gaat lopen in Nederland, Duitsland, Spanje, Italië en Frankrijk moet antwoord geven op enkele belangrijke vragen, zoals de kwestie hoe mensen die het meeste risico lopen kunnen worden bereikt en geïnformeerd.

Een andere vraag is: hoe vaak moet een CT-scan worden gemaakt? "Bij acht van de tien deelnemers worden naar verwachting geen afwijkingen gevonden op de eerste CT scan. Hebben zij dan een jaar later toch een nieuwe CT-scan nodig, of is het veilig om daar twee jaar mee te wachten? Dat wordt met deze studie ook onderzocht", aldus hoofdonderzoeker Carlijn van der Aalst.

Kans op overleven klein na uitzaaiingen

Artsen vragen al jaren om een bevolkingsonderzoek naar longkanker, omdat de ziekte goed te genezen is als die in een vroeg stadium wordt ontdekt. Als de ziekte pas wordt vastgesteld als er al uitzaaiingen zijn, is de kans op overleving klein. Longkanker is moeilijk te behandelen vanaf het moment dat de patiënt klachten heeft.

"Slechts drie van de honderd mensen is na vijf jaar nog in leven als de tumor in een laat stadium wordt ontdekt. Bij een vroeg stadium zijn dat nog ongeveer zestig van de honderd mensen", zegt Van der Aalst. Op termijn hopen de onderzoekers dat de minister besluit tot een echt bevolkingsonderzoek, dat moet bijdragen aan de vroege opsporing van een longtumor.

De mensen die nu een uitnodiging krijgen voor het onderzoek wonen rondom de screeningslocaties. Het AVL Centrum voor Vroegdiagnostiek, van het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis en het Nederlands Kanker Instituut, in Amsterdam is het eerste centrum dat in Nederland van start gaat. Ook de regio's Bilthoven en Friesland doen mee. Alle inwoners uit de drie regio's in de betreffende leeftijdscategorie krijgen een brief.

In Nederland krijgen elk jaar ongeveer 14.000 mensen de diagnose longkanker. Jaarlijks overlijden er zeker 10.000 patiënten aan de ziekte.