Stilte, maar ook dans bij herdenkingen einde WO II in Nederlands-Indië

In Den Haag is het einde van de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië herdacht. Premier Rutte legde namens het kabinet een krans bij het Indisch Monument, waarna een minuut stilte werd gehouden.

Ook waren er toespraken van onder anderen acteur Beau Schneider, de zoon van de dit jaar overleden acteur Eric Schneider die in zijn jeugd in Japanse interneringskampen verbleef.

Beau Schneider herhaalde de woorden die zijn vader zeven jaar geleden uitsprak, toen ze samen de voordracht bij de herdenking hielden: "Oorlog is nooit de moeite waard."

Dit zijn beelden van de Nationale Herdenking 15 augustus 1945:

De Nationale Herdenking 15 augustus 1945 was dit jaar anders van opzet: later op de dag en met een prominentere rol voor de Indonesische ambassadeur. Vooral dat laatste leidde bij sommige Indische Nederlanders tot onvrede. De organisatie van de Nationale Herdenking wil met de aanpassingen bereiken dat ook jongere generaties zich betrokken blijven voelen bij de herdenking.

Herdenkingsfestival Rotterdam

Ook in Rotterdam werd vandaag een herdenking gehouden, maar op een andere manier. Tijdens het festival Floating Pasar werd de Indische cultuur gevierd om de herinneringen aan Nederlands-Indië "levend te houden", aldus organisator Tenny Tenzer.

Tijdens Floating Pasar was er muziek, dans, een foto-expositie, "en natuurlijk eten", zei Tenzer eerder vandaag in het NOS Radio 1 Journaal. "Dat is toch onderdeel van de Indische cultuur." Ook konden bezoekers de documentaire Indisch Zwijgen bekijken, die dit voorjaar in première ging.

Met het festival bij het Maritiem Museum in Rotterdam wil de organisatie de Indische geschiedenis voor jongeren toegankelijk maken. Dat is nodig om 15 augustus als herdenkingsdatum "toekomstbestendig te maken", zei Tenzer, die zelf Indische roots heeft. "Als ik naar mijn eigen zoon kijk: het is geen automatisme dat hij in zijn latere leven naar een herdenking gaat."

In deze video wordt meer verteld over de (pijnlijke kanten van de) geschiedenis van Nederlands-Indië:

De geschiedenis van Nederlands-Indië is binnen veel Indische families niet doorverteld, zegt Juliette Dominicus, regisseur van Indisch Zwijgen. In het Nederland van na de Tweede Wereldoorlog was volgens Dominicus weinig ruimte voor de verhalen van de Indische Nederlanders. "Iedereen wilde vooruit kijken, en niet achteruit", zei ze in het radioprogramma NOS Met het Oog op Morgen.

Ook haar eigen Indische opa en oma hebben om die reden gezwegen over hun verleden, denkt Dominicus. "Door dat zwijgen wist de tweede generatie vaak weinig, wat bij de derde generatie voor frustratie zorgt." Als gevolg daarvan gaan veel Indische Nederlanders van de derde generatie volgens Dominicus nu juist wél op zoek.

Ook NOS-journalist Danny Simons wilde meer weten over zijn Indische achtergrond, zei hij in het radioprogramma. Via archiefbronnen wist Simons te achterhalen met welke boot zijn voorouders na de oorlog naar Nederland waren gekomen, en in welk pension in Amsterdam zij vervolgens verbleven. "Toen is voor mij een soort deur geopend: ik wilde nog meer weten."

Voor de derde generatie Indische Nederlanders kan het volgens Dominicus "helend" werken om via boeken en films meer te weten te komen over hun geschiedenis. Bij haarzelf hielp het ook om met andere Indische jongeren te praten. "Je herkent veel dingen en ziet dat je niet de enige bent."