Curaçaose auteur Diana Lebacs (74), 'strijder voor het Papiaments', overleden
De Curaçaose schrijfster, zangeres en actrice Diana Lebacs is maandag in een hospice op het eiland overleden aan de gevolgen van alvleesklierkanker. Lebacs speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van de Nederlands-Antilliaanse jeugdliteratuur en het toneel op Curaçao. Ze was 74 jaar.
Lebacs schreef zowel in het Papiaments als in het Nederlands. Voor het jeugdboek Nancho van Bonaire ontving ze als eerste niet-Europese schrijfster in 1976 een Zilveren Griffel, een van de belangrijkste literatuurprijzen voor Nederlandstalige jeugdliteratuur.
In 1971 debuteerde ze met de jeugdroman Sherry, het begin van een begin, het eerste Curaçaose jeugdboek door een Curaçaose auteur over lokale thematiek. Volgens vriend Jeroen Heuvel, agent voor uitgever In de Knipscheer, was het in grote mate een autobiografisch boek over een meisje dat in Nederland leerde mondig te zijn en die mondigheid meenam naar het Curaçao van na 1969, het jaar van de grote opstand tegen de Shell-raffinaderij en de koloniale invloed van Nederland op Curaçao.
Curaçao, Indonesië en Suriname
Lebacs had een Curaçaos-Indonesische vader en een Surinaamse moeder. Thuis werd er Nederlands gesproken, omdat haar ouders niet met elkaar in het Sranantongo of Maleis konden communiceren. Met haar grootmoeder sprak Diana Papiaments.
Ze stond dertien jaar voor de klas, leidde de school van schrijver Frank Martinus Arion en was coach voor onderwijsinnovatie. Daarnaast was ze vertelster, voordrachtkunstenares, schrijver en regisseur van toneelstukken en actief betrokken bij het stimuleren van nieuw lokaal schrijftalent.
"Diana Lebacs was bovenal een strijder voor een nog grotere erkenning van het Papiaments, maar koos er nadrukkelijk voor om ook te schrijven in het Nederlands", zegt agent Heuvel. "Dat deed ze, net als de grote Curaçaose schrijver Frank Martinus Arion, voor twee werelden. In het Nederlands om de Nederlanders de oren te wassen en een spiegel voor te houden en in de eigen taal om te laten zien hoe groot het eiland is en hoe trots je daarop moet zijn."
Papiaments
Op Curaçao is Lebacs daarnaast ook bekend geworden vanwege haar Papiamentstalige boeken voor het lagere onderwijs en haar jurybijdragen voor het Tumba-festival, het grootste culturele evenement van het eiland. Elk jaar nemen tientallen muzikanten met begeleidende bands deel aan een soort Songfestival om te bepalen wie Tumbakoning of -koningin wordt. Als jurylid beoordeelde Lebacs de Papiamentstalige teksten van de ingezonden tumbaliederen.
Lebacs sterft na een kort ziekbed, op de dag dat haar jongste roman klaarligt bij de drukker. "Het pdf'je van Dame van de avond en het berouw van Benaro heeft ze nog gezien, maar het boek heeft ze niet meer in haar handen vast mogen houden", zegt Heuvel. Lebacs zou in september 75 zijn geworden.
