Vlag ondersteboven als steun voor boeren: 'Beter dan snelwegen bezetten'

Aan lantaarnpalen, langs snelwegen en achterop vrachtwagens zijn ze te zien: Nederlandse vlaggen met de blauwe baan bovenaan. Het is een teken van steun voor de boeren in Nederland en van verzet tegen de stikstofmaatregelen, maar niet iedereen is blij met deze omkering van de Nederlandse vlag.

"Er hangen hier honderden vlaggen", zegt een woordvoerder van de gemeente Nieuwkoop. In deze plaats in Zuid-Holland wonen en werken veel agrariërs. "We zijn ons nog aan het oriënteren over hoe we ermee om moeten gaan, maar we gaan de vlaggen in ieder geval niet direct eraf trekken."

In de nabijgelegen gemeente Alphen aan den Rijn hangen ook veel vlaggen ondersteboven, onder meer in de plaats Hazerswoude-Dorp. Daar zijn ze in meerdere straten aan lantaarnpalen bevestigd. "Het is dit weekend 's nachts gebeurd", vertelt een bewoonster die anoniem wil blijven. "Ik had al op Facebook gelezen dat er verderop veel waren opgehangen, dus helemaal als een verrassing kwam het niet."

In Hazerswoude-Dorp is er gemengd gereageerd op de actie van de boeren:

Het omdraaien van vlaggen is overgewaaid uit de Verenigde Staten, vermoedt Davied van Berlo. Hij is historicus en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Vlaggenkunde. "Daar is een uitgebreide vlaggenwet waarin staat dat je in geval van nood de vlag mag omdraaien. Ook in de Nederlandse scheepvaart werd dat in het verleden wel gebruikt."

Maar in de Verenigde Staten werd het ondersteboven hangen van de vlag ook symbool voor protestbewegingen die ermee wilden uitdragen dat het land in hun ogen in nood was. Onder meer tijdens protesten tijdens de Vietnamoorlog (1955-1975) kwam dit terug, maar ook bij rechtszaken tegen de bestormers van het Capitool.

Van Berlo zag de omgedraaide vlag als protest voor het eerst in Nederland opduiken tijdens de Gele Hesjesbetogingen in 2018. Daarna kwam het onder meer voorbij bij demonstraties tegen de coronamaatregelen.

Naast een grote groep mensen die op sociale media steun betuigt aan het vlaggenprotest klinkt er ook kritiek. Zo schrijft Maarten Brink, woordvoerder van de politievakbond ACP, op Twitter: "Ik vind het niet horen. Respectloos voor de vlag en je land".

Wettelijk toegestaan

Dat sentiment leeft ook bij anderen die op Twitter de hashtag #roodhoortboven en #roodomhoog in het leven riepen, waarna tegenstanders juist weer massaal de hashtags #blauwhoortboven en #blauwomhoog deelden. Van Berlo: "Het is in Nederland gewoon wettelijk toegestaan om de vlag zo te gebruiken, maar ik kan mij wel voorstellen dat sommige mensen er niet blij mee zijn. Uiteindelijk is dit een vlag voor alle Nederlanders, die een groep zich nu toe-eigent voor politieke doeleinden."

Wilfred Honkoop is een van de mensen die bij zijn huis een omgekeerde vlag heeft hangen. Hij woont in Nieuwolda in Oost-Groningen. "Ik heb de vlag vorige week opgehangen. Ik woon op het platteland en daar heerst een hoop onvrede." Zo noemt hij onder meer de aardbevingen als reden en de toeslagenaffaire. Hij snapt dat mensen er aanstoot aan kunnen nemen. "Het is niet netjes om de vlag zo op te hangen. Dat weet ik ook wel. Maar ik wil laten weten: het gaat niet goed. We kunnen niks anders doen."

De vrouw uit Hazerswoude-Dorp staat niet geheel achter de stikstofprotesten, zegt zij. Maar wat haar betreft mogen de tientallen vlaggen die bij haar in de straat hangen blijven. "Het is een vreedzame actie. Beter dit dan dat de boeren in hun tractoren op de snelweg gaan rijden."

In de nabijgelegen gemeente Nieuwkoop wordt dus nog overlegd over de vlaggen. Volgens de woordvoerder komen er maar weinig vragen of opmerkingen over de vlaggen binnen. "Veel mensen zijn hier werkzaam in de agrarische sector. Ook wij snappen deze actie wel. Het is best wel een duidelijk signaal aan de regering."