Sri Lanka heeft vele problemen, betogers willen meer dan vertrek 'Gota'
Met het afsteken van vuurwerk kwamen gisteravond in Colombo maandenlange protesten tot een ontlading. Eindelijk werd geluisterd naar de eis die dagelijks in de slogan Gota Go Home te horen was: president Gotabaya Rajapaksa van Sri Lanka treedt later deze week officieel af, zo heeft hij aangekondigd.
Toch betekent dit niet per se een dat er een einde komt aan de protesten. Want de betogers willen ook een hervorming van het politieke systeem, waarin de president veel macht heeft. Na de grondwetswijziging van 2020 is die macht nog toegenomen.
De president kreeg bijvoorbeeld controle over organen die eerder onafhankelijk waren, zoals een commissie die corruptie onderzoekt. Daarop werden allerlei prominente mensen, onder wie broer Basil Rajapaksa, vrijgesproken van corruptieklachten.
Ceremonieel presidentschap
In juni keurde het kabinet van premier Ranil Wickremesinghe, die in mei aantrad, een wijziging goed die de veranderingen van 2020 ongedaan zal maken. Die moet nog door het parlement worden aangenomen, maar als het aan de betogers ligt, gaan de hervormingen verder. Zo willen ze dat het presidentschap van Sri Lanka een meer ceremoniële functie wordt, zoals in buurland India.
Zolang deze eis niet wordt ingewilligd, zijn de betogers niet van plan zich terug te trekken uit het huis van de president. Daar houdt een groep zich op sinds de bestorming van gisteren. In video's is te zien hoe zij het zwembad gebruiken en ondergrondse gangen en ruimtes verkennen.
Bekijk hier een overzicht van protest van gisteren:
Te zien waren mannen, vrouwen en kinderen van alle leeftijden. Eerder lieten betogers in een permanent protestkamp in de hoofdstad al zien hoe breed de onvrede gedragen wordt. Niet alleen minderheden als moslims en Tamils doen mee, maar ook de Singalese boeddhistische meerderheid, waar de partij van Rajapaksa normaal veel steun van krijgt.
Voor het bestrijden van de crisis is het heel belangrijk dat de rust terugkeert in de straten en de overgangsregering wordt geaccepteerd. Alleen dan kan het land verder onderhandelen met het IMF en internationale kredietverstrekkers. Het IMF zei zaterdag te hopen dat de politieke crisis snel wordt opgelost, zodat gesprekken over een reddingsplan hervat kunnen worden.
Internationale hulp
Eind april bezocht een delegatie uit Sri Lanka het IMF in New York, voor een officieel hulpverzoek. Vorige week rondde het IMF een bezoek aan Sri Lanka af. Het liet weten dat de gesprekken vergevorderd waren en vanaf nu digitaal verder zullen gaan tot er een akkoord is.
Het IMF wil dat in ruil voor financiële steun verregaande belastinghervormingen worden doorgevoerd. Ook moet Sri Lanka met een plan komen voor het terugbetalen van alle schulden, van meer dan 50 miljard dollar. Dit jaar alleen al moet nog 7 miljard terugbetaald worden, bijvoorbeeld aan banken in Japan en China. Vanwege de crisis liggen de aflossingen nu stil en het IMF wil dat er een plan komt voor de hervatting.
Een dag na de bestorming van het presidentieel paleis in Sri Lanka is de schade goed te zien. Veel meubels zijn beschadigd of gesloopt:
Het IMF wil verder hervormingen om de armen te beschermen, corruptie tegen te gaan en om economisch herstel in gang te zetten. De Verenigde Naties schatten dat 80 procent van alle mensen in Sri Lanka maaltijden overslaat, omdat ze niet genoeg geld voor eten hebben. Momenteel is er voedselhulp voor een veel kleinere groep, waaronder bijvoorbeeld zwangere vrouwen.
Tekorten
Ook is er een ernstig tekort aan medicijnen, energie en brandstof. Sri Lanka had gehoopt de komende maanden nog brandstof op krediet te kunnen krijgen van India, maar dat land zou hebben laten weten dat de kredietkraan leeg is en dat het nu geld wil zien.
India steunde Sri Lanka de afgelopen maanden met brandstof, voedsel en medicijnen voor een bedrag van 3,5 miljard dollar. Ook Japan heeft laten weten Sri Lanka geen geld te kunnen lenen, zolang het land er niet van overtuigd is dat het geld goed besteed zal worden.
President Rajapaksa heeft zich afgelopen week tot Rusland gewend om olie op krediet te vragen. Een besluit daarover hebben de Russen voor zover bekend nog niet genomen. Hoe dan ook zijn de problemen waar Sri Lanka mee kampt voorlopig nog niet opgelost.
