Japanse oud-premier Abe op straat vermoord tijdens verkiezingstoespraak
De Japanse oud-premier Shinzo Abe is overleden aan de gevolgen van een moordaanslag. Abe lag in kritieke toestand in het ziekenhuis nadat hij vanochtend bij een verkiezingstoespraak op straat in de stad Nara, vlak bij Osaka, was neergeschoten.
Abe (67) werd van achteren onder vuur genomen om 11.30 uur plaatselijke tijd (04.30 uur Nederlandse tijd). Hij werd in zijn borst en nek geschoten. Daarbij is ook zijn hart geraakt, zeiden de artsen op een persconferentie.
Na de aanslag verloor Abe snel het bewustzijn. In het ziekenhuis kreeg de oud-premier bloed toegediend en werd geprobeerd om het bloeden te stoppen. Om 17.05 uur plaatselijke tijd, 10.05 uur Nederlandse tijd, werd hij doodverklaard.
De schutter is aangehouden. Hij heet Tetsuya Yamagami en is een 41-jarige oud-militair. Het Japanse ministerie van Defensie zegt dat iemand met die naam en die leeftijd van 2002 tot 2005 voor de Japanse marine werkte en daar met wapens leerde omgaan. Hij heeft een bekentenis afgelegd. Volgens Japanse media heeft hij tegen de politie gezegd dat hij Abe haatte, maar geen politiek motief had. Zijn woning is doorzocht.
Op beelden is te zien dat het verkeer achter Abe langsrijdt terwijl hij spreekt. Aan de overkant van de straat staan wat toeschouwers, onder wie de vermoedelijke schutter die een mondkapje draagt en een zwarte tas om zijn schouders heeft. Hij kijkt om zich heen en applaudisseert ook even voor iets wat Abe zegt. Mogelijk is hij daarna de straat overgestoken voor hij het vuur opende.
Abe staat vooral bekend om zijn economische beleid waarmee hij de groei van Japan wilde aanwakkeren in zijn tweede periode als premier. Een combinatie van het opvoeren van de overheidsbestedingen, meer geld in de economie pompen en tegelijkertijd hervormingen doorvoeren waarmee Japan concurrerender moest worden, kreeg de naam Abenomics.
De Japanse regering kwam onder leiding van Abe ook met grote wijzigingen in het defensiebeleid. Zo werd in 2014 de grondwet anders geïnterpreteerd waardoor Japanse troepen voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog in het buitenland konden vechten.
'Groot respect'
De huidige premier, die ook op campagne was, keerde meteen terug naar Tokio. Fumio Kishida zei dat er geen woorden zijn die zijn verdriet kunnen beschrijven. Hij noemde Abe een persoonlijke vriend en een groot leider. "Ik heb groot respect voor de erfenis die hij achterlaat."
Hij zei dat er nog geen beslissing is genomen of de verkiezingen voor het Hogerhuis zondag doorgaan. Er wordt een onderzoek ingesteld naar de beveiliging van Abe.
Dit is het moment waarop Abe wordt neergeschoten:
Een ooggetuige zegt dat Abe direct na het tweede schot in elkaar zakte. Ze zag dat de schutter Abe van achter benaderde en het vuur opende.
Bij het eerste schot stond de voormalige premier volgens haar nog, maar na het tweede schot viel hij neer. De schutter probeerde te vluchten, maar werd overmeesterd door beveiligers. De politie heeft het gebruikte wapen veiliggesteld. Het zag eruit als een zelfgemaakt dubbelloops vuurwapen.
Mensen bij de toespraak hoorden twee schoten en zagen dat Abe aan het bloeden was.
In een video is te zien dat er achter Abe een schot wordt gelost:
Abe was in Nara om namens de Liberaal-Democratische Partij campagne te voeren voor de Hogerhuis-verkiezingen. Buiten op straat hield hij een toespraak waar enkele tientallen mensen naar luisterden toen achter hem schoten werden gelost. Daarna is een filmpje te zien hoe beveiligers bovenop de schutter springen en hem tegen de grond werken.
Op straat wordt er geschokt gereageerd op de aanslag:
Abe kwam in Nara aan uit Tokio en zou vandaag nog doorreizen naar andere steden.
Abe was tussen 2006 en 2007, en tussen 2012 en 2020 premier van Japan namens de conservatieve Liberaal-Democratische Partij. Hij was daarmee de langstzittende Japanse premier.
