Schotse premier prikt datum voor nieuw referendum over onafhankelijkheid
De Schotse premier Nicola Sturgeon heeft 19 oktober 2023 aangewezen als datum waarop een nieuw onafhankelijkheidsreferendum moet worden gehouden. Als het aan de premier ligt, geeft de bevolking op die datum aan of Schotland zich moet afscheiden van het Verenigd Koninkrijk of niet. Het gaat om een niet-bindend referendum. In een volksraadpleging in 2014 stemden de Schotten er nog voor om bij het VK te blijven horen.
Volgens Britse media heeft Sturgeon de Britse premier Boris Johnson aangeschreven om formeel toestemming te vragen voor het referendum. Westminster is vooralsnog terughoudend. Meermaals weigerde Johnson mee te bewegen en ook recent liet Londen weten dat nu "niet het moment" is voor een nieuw referendum. Maar ook als die toestemming er niet komt, wil Sturgeon een volksraadpleging organiseren, zei ze.
Wel zei ze dat de stembusgang binnen het kader van de grondwet moet plaatsvinden. Om dit mogelijk te maken, wil ze dat het Britse hooggerechtshof zich eerst over de kwestie buigt. Dat moet bepalen of Schotland een referendum mag organiseren zonder toestemming van Londen. Of het hooggerechtshof Sturgeon gelijk geeft, is allerminst zeker.
In 2014 mochten de Schotten zich ook al uitspreken over de vraag of zij onafhankelijk wilden worden van het Verenigd Koninkrijk. Een meerderheid van 55 procent gaf toen aan bij het VK te willen blijven. Daarna zei Sturgeons partij SNP dat een nieuw referendum niet "binnen één generatie" opnieuw zou worden georganiseerd. Aan die uitspraak wordt de SNP-leider regelmatig herinnerd, maar volgens Sturgeon heeft de Brexit de politieke situatie dusdanig veranderd dat een nieuw referendum gerechtvaardigd is.
Ten tijde van het Brexit-referendum stemde 62 procent van de Schotten ervoor om in de EU te blijven. Gedurende de Brexit-onderhandelingen heeft Sturgeon er altijd op gehamerd dat Schotland niet uit de EU wilde vertrekken.
Sturgeon ziet zich sinds vorig jaar gesterkt in haar strijd. Toen behaalden de nationalistische partijen bij de regionale verkiezingen een meerderheid in het Schotse parlement. Sturgeons SNP veroverde toen 64 van de 129 zetels. "Wat ik nooit zal toestaan, is dat de Schotse democratie een gevangene wordt van Boris Johnson of een andere premier", sprak zij.
