'Twee Amerikanen vastgehouden in Donetsk' • Zware gevechten om Severodonetsk

Propaganda van Oekraïne voor toetreding tot de EU

Deze video werd getoond op het benefietconcert Embrace Ukraine op het Museumplein in Amsterdam. Oekraïne laat zien hoe graag ze willen toetreden tot de Europese Unie.

Estland roept Russische ambassadeur op het matje

Estland heeft de Russische ambassadeur op het matje geroepen omdat een Russische helikopter het Estlandse luchtruim zou zijn binnengedrongen. Dat gebeurde volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken in Tallinn op 18 juni. "Estland beschouwt dit als een zeer ernstig en betreurenswaardig incident, dat volkomen onaanvaardbaar is", aldus het ministerie.

Ook heeft Estland Moskou opgeroepen te stoppen met het "intimideren van buurlanden", zoals Litouwen eerder al deed. Afgelopen weekend stelde Litouwen een doorvoerverbod in voor Russische goederen zoals kool en metalen bestemd voor de Russische exclave Kaliningrad. De achtergrond van het Litouwse besluit is de sanctielijst die in EU-verband is afgesproken.

Moskou dreigde daarop met "serieuze gevolgen". De baas van de Russische veiligheidsraad stelde vandaag dat er binnenkort tegenmaatregelen worden genomen.

Artiesten treden op het Museumplein op voor Oekraïne

Enkele duizenden komen af op benefietavond Museumplein

Op het Museumplein in Amsterdam zijn enkele duizenden mensen samengekomen voor een benefietavond voor Oekraïne. Diverse artiesten, politieke leiders en activisten doen mee. Zo trad eerder op de avond S10 op, die in mei namens Nederland aan het Eurovisie Songfestival meedeed. Ook verschillende winnaars van het Songfestival staan op het podium, zoals de winnaar van dit jaar, Kalush Orchestra. Met de optredens wordt geld opgehaald voor de slachtoffers van de invasie.

De 'benefietrally' is een initiatief van de Oekraïense ministeries van Cultuur en van Buitenlandse Zaken. Het wordt georganiseerd naar aanleiding van de Europese top op 23 en 24 juni. Daar wordt gesproken over het kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne van de EU. Veel aandacht is er voor de mogelijke toetreding: in video's werd bijvoorbeeld gehamerd op de bijdrage die Oekraïne aan de EU kan leveren, bijvoorbeeld op het gebied van defensie.

'Twee Amerikanen door Rusland vastgehouden in Donetsk'

Twee Amerikanen die deze maand in het oosten van Oekraïne gevangen werden genomen, worden in Donetsk vastgehouden. Dat meldt het Russische persbureau Interfax. De regio staat onder controle van pro-Russische separatisten. Volgens een woordvoerder van het Kremlin hangt de twee mogelijk de doodstraf boven het hoofd. Eerder werden al twee Britten en een Marokkaanse burger tot de dood veroordeeld in de separatistenregio.

De Amerikaanse gevangenen zijn Andy Huynh (27) en Alexander Drueke (39). Ze dienden eerder in het Amerikaanse leger en vertrokken naar Oekraïne om als vrijwilliger tegen de Russen te vechten. Het Kremlin zegt hen te beschouwen als huurlingen, waardoor zij niet beschermd worden door de de Geneefse Conventie, die bepaalt dat krijgsgevangenen vrijgelaten moeten worden zodra een oorlog ten einde is.

Voor het weekend doken beelden van de twee op. De krant Izvestia publiceerde een videoclip van een kort interview met Huynh en RT toonde een foto van een man waarvan gezegd wordt dat het Drueke is.

Nieuwe Russische beschietingen bij Charkov: 'Dit is een oorlogsmisdaad'

In het stadje Ljoebotin vlakbij Charkov is een school verwoest door twee Russische kruisraketten. Een doelbewuste aanval of een vergissing? Verslaggever David Jan Godfroid sprak er met burgers en een Oekraïense aanklager voor oorlogsmisdaden.

Russen nemen stadje bij omsingelde Severodonetsk in

Russische troepen hebben het stadje Toshkivka nabij Severodonetsk veroverd. Toshkivka, in de provincie Loegansk, ligt in de frontlinie. Volgens de gouverneur zetten de Russen zwaar materieel in en kwam de nederzetting daardoor ten val.

Rond de steden Severodonetsk en Lysytsjansk wordt al weken hevig gevochten. Volgens het hoofd van het district Severodonetsk is de strijd om de Donbas nog altijd "in volle gang". De regio is volgens hem het "epicentrum" geworden van de gevechten tussen Oekraïne en Rusland. "Alles dat kan branden, staat in brand", zei de gouverneur van Loegansk eerder vandaag.

Volgens de Oekraïense autoriteiten heeft het Kremlin het Russische leger opgedragen om zondag de hele regio Loegansk handen te hebben, inclusief de twee steden.

Duitse pantserhouwitsers aangekomen in Oekraïne

De eerste Duitse pantserhouwitsers zijn aangekomen in Oekraïne. De Oekraïense defensieminister Oleksii Reznikov bedankte zijn Duitse ambtgenoot op Twitter voor de leveringen. De mobiele artilleriekanonnen zijn de eerste zware wapens uit Duitsland die geleverd worden. Oekraïne vroeg het Westen de voorbije maanden meermaals om zwaar materieel.

Reznikov schrijft dat de pantserhouwitsers "eindelijk" onderdeel zijn van de Oekraïense artillerie. Kiev heeft Duitsland herhaaldelijk verweten te treuzelen bij het leveren van zware wapens. De pantserhouwitsers zijn deel van een gezamenlijk project van Duitsland en Nederland. Duitsland heeft er in totaal zeven toegezegd, Nederland vijf. De voorbije weken hebben instructeurs uit Duitsland Oekraïners opgeleid om het materieel te bedienen. De houwitsers kunnen doelen tot op 40 kilometer afstand raken.

Onduidelijk is overigens of de Nederlandse houwitsers al in Oekraïne zijn aangekomen.

Amerikaanse minister van Justitie in Oekraïne om vervolging Russen

De Amerikaanse minister van Justitie Merrick Garland is in Oekraïne om daar diplomatiek overleg te voeren over het vervolgen van Russen voor oorlogsmisdaden. Het bezoek was niet vooraf aangekondigd, melden Amerikaanse media.

Volgens The New York Times zal Garland overleg plegen met de Oekraïense openbaar aanklager, Iryna Venediktova. Een woordvoerder van Garland laat weten dat de Verenigde Staten Kiev willen helpen bij het opsporen, aanhouden en vervolgen van Russen die betrokken zijn bij "oorlogsmisdaden en wreedheden" gepleegd in Oekraïne.

De twee hadden afgelopen mei al contact over de technische en juridische mogelijkheden voor vervolging. Een maand daarvoor had Garland bekendgemaakt dat zijn ministerie samen met de Europese autoriteiten bezig is om bewijs te verzamelen.

Volgens de Amerikaanse justitie hebben Russische militairen zich meermaals schuldig gemaakt aan oorlogsmisdaden. Zonder verder in details te treden, sprak een hooggeplaatste functionaris van Justitie vorige week van een "structureel patroon".

Rusland eist dat Litouwen goederen voor Kaliningrad onmiddellijk weer doorlaat

Rusland eist dat goederen die per spoor door Litouwen naar de Russische exclave Kaliningrad gaan "onmiddellijk" weer worden doorgelaten. Dat heeft de EU-ambassadeur vanmorgen in Moskou te horen gekregen nadat hij in het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken op het matje was geroepen.

EU-lidstaat Litouwen laat sinds kort geen goederen meer door die op de EU-sanctielijst staan. Rusland is daar woedend over. "Dit soort acties is onacceptabel en zal onvermijdelijk tot een reactie leiden", zei een woordvoerder van het ministerie eerder vanmorgen. Ze wees erop dat het niet om export- of importgoederen gaat, maar om transitgoederen: goederen die van Rusland naar Rusland worden overgebracht.

Rusland dreigt met tegenmaatregelen als Litouwen niet bijdraait. "Onze maatregelen gaan een serieuze negatieve impact hebben op de bevolking van Litouwen", zei de Russische veiligheidschef Nikolaj Patroesjev.

De EU-ambassadeur heeft Rusland gevraagd af te zien van "escalerende stappen en retoriek". "Hij heeft uitgelegd dat Litouwen de EU-sancties uitvoert en dat er van een blokkade geen sprake is", zei een woordvoerder.

Alleen nog Russische tv-zenders in Oekraïense regio Cherson

Specialisten van het Russische leger hebben in de Oekraïense regio Cherson de signalen aangepast die zendmasten uitzenden. Nu zijn daar alleen nog Russische tv-stations te ontvangen, schrijft Der Spiegel. De Oekraïense tv-zenders zijn uitgeschakeld. De 1 miljoen inwoners van het gebied in Zuid-Oekraïne kunnen nu "gratis" naar zenders van de Russische staats-tv kijken.

De regio's Cherson en Zaporizja werden kort na het begin van de oorlog door Rusland bezet. Sindsdien worden ze 'gerussificeerd'. Zo kunnen inwoners een Russisch paspoort aanvragen en krijgen kinderen die daar geboren worden automatisch het Russische staatsburgerschap.

Russische veiligheidschef naar Kaliningrad

De secretaris van de Russische Veiligheidsraad, Nikolaj Patroesjev, gaat naar de Russische exclave Kaliningrad voor overleg over het conflict met Litouwen. Litouwen houdt op zijn grondgebied een deel van de goederen tegen die Rusland naar Kaliningrad stuurt. "Rusland zal zeker op deze vijandige acties reageren", zei Patroesjev. "Op dit moment worden maatregelen uitgewerkt. Ze worden dan snel van kracht." Patroesjev zei ook dat de inwoners van Litouwen de zeer negatieve gevolgen zullen merken.

Rusland is woedend omdat Litouwen zo'n 50 procent van de goederen niet meer doorlaat die per spoor naar Kaliningrad worden vervoerd. Litouwen beroept zich op de EU-sancties die tegen Rusland zijn afgekondigd. "Dit soort acties zijn onacceptabel en zullen onvermijdelijk tot een reactie leiden", zei een woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken vanmorgen. Ze wees erop dat het niet om export- of importgoederen gaat, maar om transitgoederen: goederen die van Rusland naar Rusland worden overgebracht.

Kaliningrad ligt geïsoleerd van de rest van Rusland aan de Oostzee. Strategisch is de regio van groot belang. Rusland heeft er raketten gestationeerd die uitgerust kunnen worden met kernkoppen en Kaliningrad is de thuishaven van de Russische Oostzee-vloot. Via zee kan de exclave door Rusland worden bevoorraad.

Acteur Ben Stiller op bezoek bij oud-vakgenoot Zelensky

Ben Stiller heeft in Kiev een ontmoeting gehad met president Zelensky. De Amerikaanse acteur is in Oekraïne als ambassadeur van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Hij wil met vluchtelingen in contact komen die door de oorlog alles verloren hebben.

Hij was onder meer in Irpin, een voorstad van Kiev die tijdens de strijd eerder dit jaar werd verwoest. Aansluitend was er tijd voor een ontmoeting met president Zelensky, die acteur was voordat hij in 2019 president werd.

Stiller maakte geen geheim van zijn bewondering voor zijn oud-collega:

'Het is daar een hel', zware gevechten om Severodonetsk en Lysytsjansk

Berichten van de Oekraïense autoriteiten over de strijd in Severodonetsk en het aangrenzende Lysytsjansk wijzen erop dat daar en in dorpen in de buurt nog steeds hard wordt gevochten. De Russen zouden meer terrein in handen hebben gekregen en de druk op de Oekraïense verdedigers verder hebben opgevoerd.

De Oekraïense onderminister van Defensie zegt dat het Kremlin het Russische leger heeft opgedragen om zondag heel de regio Loegansk in handen te hebben, inclusief deze twee steden. "Er vinden daar beslissende gevechten plaats", zei onderminister Hanna Maljar. "De gevechten zijn daar het moeilijkst", zei president Zelensky.

Op de Azot-fabriek in het westelijk deel na is heel Severodonetsk in Russische handen. "Het is daar een hel", zei de Oekraïense gouverneur van de regio Loegansk. "Alles staat in brand." Tussen de fabriek en Lysytsjansk loopt een rivier. Als Severodonetsk valt, is Lysytsjansk aan drie kanten ingesloten. De weg van Lysytsjansk naar niet-bezet Oekraïens gebied wordt voortdurend beschoten.

Medaille Russische Nobelprijswinaar geveild voor astronomisch bedrag

De medaille van de Russische Nobelprijswinnaar Dmitri Moeratov heeft op een veiling in New York ruim 103 miljoen dollar opgebracht. De koper bracht het bod telefonisch uit, toen de teller op ongeveer 17 miljoen dollar stond.

Moeratov ontving de Nobelprijs voor de Vrede in 2021. Hij is oprichter van de Russische krant Novaya Gazeta en was tot een paar jaar geleden ook hoofdredacteur. Moeratov was zelf bij de veiling en hield een toespraak. Hij schenkt de opbrengst aan Unicef, dat kinderen helpt die ontheemd zijn door de oorlog in Oekraïne. "We willen hun toekomst teruggeven", zei Moeratov eerder.

'EU-ambassadeur op het matje om boycot goederen voor Kaliningrad'

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft EU-ambassadeur Markus Ederer op het matje geroepen, zegt de gouverneur van de Russische exclave Kaliningrad. Ederer moet volgens de gouverneur vandaag tekst en uitleg geven over het blokkeren van bepaalde Russische goederen over het spoor via Litouwen.

Litouwen zegt dat vanwege de geldende EU-sancties straks zo'n 50 procent van de goederen die normaal via het land naar Kaliningrad gaan niet meer wordt toegelaten. Daarbij gaat het in eerste instantie om bijvoorbeeld beton en alcohol en later deze zomer ook om kolen. In december moet een olie-embargo ingaan.

Moskou heeft woedend gereageerd, sprak van een "openlijk vijandige" daad en dreigde met tegenmaatregelen.

Litouwen en de EU zeggen dat van een blokkade geen sprake is en dat Vilnius zich gewoon aan de Europese sanctiemaatregelen tegen Rusland houdt. EU-buitenlandchef Borrell toonde zich wel bereid om nog eens te kijken of alle maatregelen juridisch standhouden.

Kaliningrad, tot en met de Tweede Wereldoorlog het Pruisische Königsberg, ligt aan de Oostzee, ingeklemd tussen Polen en Litouwen. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, en de onafhankelijkheid van de voormalige Sovjetrepublieken Belarus en Litouwen, werd het gebied afgescheiden van Rusland.

Georgiërs de straat op voor EU-lidmaatschap

Waar de Europese Commissie vorige week Oekraïne en Moldavië een kandidaatlidmaatschap van de EU in het vooruitzicht stelde, kreeg Georgië te horen dat het nog een reeks hervormingen moet doorvoeren voor het zover is. Tienduizenden gingen daarom gisteravond de straat op in de hoofdstad Tbilisi om te demonstreren dat het land bij Europa hoort én om hun ongenoegen te uiten over hun regering.

Die doet volgens de oppositie, maatschappelijke organisaties en gewone burgers te weinig om een lidmaatschap dichterbij te brengen. De regering maakt volgens de betogers geen gebruik van het momentum.

Lees er meer over in onderstaand artikel, met ook duiding van onze correspondent Iris de Graaf:

Goedemorgen

Welkom in het liveblog van dinsdag 21 juni over de oorlog in Oekraïne. Het liveblog van gisteren kun je hier teruglezen.