In Urk liggen de kotters al maanden aan de kade, want brandstof is te duur

• Tom Lagerberg

De kottervisserij heeft het zwaar en hoeft ook niet te rekenen op overheidssteun voor de gestegen brandstofprijzen. Zo formuleerde het kabinet het althans kort geleden. Vandaag leek er iets te zijn veranderd. Minister Staghouwer (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) hintte op een oplossing voor de sector: het kan "niet bestaan dat de visserij door een koude sanering uit Nederland verdwijnt", zei hij vandaag.

De minister voegde er wel aan toe dat de sector moet innoveren om toekomstbestendig te zijn, en minder afhankelijk moet worden van fossiele brandstof. Een kleine opening dus, maar eentje waar vele vissers niets meer aan zullen hebben. Een van hen is Jan de Boer.

Het is midden in de week vroeg in de ochtend en de boomkorkotter van De Boer ligt stil aan de kade van Urk. Normaal gesproken is het schip van maandag tot vrijdag op zee om tong, schar en schol te vangen. Maar nu ligt zijn kotter al maanden aan de kade, net als het grootste deel van de Nederlandse kottervloot.

Uitvaren is diefstal uit de eigen portemonnee, zeggen de vissers, met de huidige gasolieprijs kunnen met name de boomkorvissers onmogelijk een boterham verdienen op zee. Volgens de Nederlandse Vissersbond ligt 60 procent van de kotters stil. En daar komen volgens de bond elke week kotters bij. Wat nu nog vaart, zou verlieslatend varen om maar personeel te behouden.

Verkoopbare stukken UK 33

Meerdere vissers zijn al begonnen hun schip definitief te ontmantelen, de bemanning is naar huis gestuurd. Zo ook bij Jan de Boer. Zijn UK 33 ligt afgetuigd in de juni-zon. De verkoopbare stukken staal zijn er al afgebroken. "Een kilo roestvrijstaal levert momenteel ongeveer een euro op. Je moet toch wat."

Het schip van Jan de Boer verstookte tot voor kort 30.000 liter gasolie per week. De huidige prijs ligt op 1 euro per liter. Zijn visopbrengst per week komt neer op 30.000 euro. En daar moet ook bemanning, onderhoud en verzekeringen van betaald worden. "Je hoeft geen hogere wiskunde gedaan te hebben om te zien dat dat niet houdbaar is voor ons", zegt De Boer.

Visser Jan de Boer ziet geen toekomst meer in de kottervisserij: "Als de minister niet met wat geld over de brug komt voor ons is Urk Urk niet meer."

De Boer heeft het vissersvak van zijn vader geleerd. "Ik ben al meer dan 30 jaar visser. Als 16-jarige begon ik op dit schip van mijn vader als kok. Daarna heb ik 30 jaar in het stuurhuis gezeten. We hebben zware tijden gekend maar zo erg als nu is het nooit geweest."

De problemen voor de kotters die op platvis vissen, zijn niet van gisteren op vandaag ontstaan. En de hoge brandstofprijs is misschien de druppel, maar de vissers lopen al jaren tegen hindernissen en beperkingen aan. Windmolenparken op zee, ingekrompen visgebied door de Brexit, nieuwe Europese richtlijnen. Om nog niet te spreken over de bittere pil die de Nederlandse boomkorvissers moesten slikken toen het pulsvissen door Europa in de ban werd gedaan.

"We hadden zo'n mooie nieuwe duurzame methode maar die is ons weer afgepakt. Die paar jaar dat we daar mee mochten vissen waren de beste uit mijn vissersleven. Nu moesten we weer terug naar dezelfde methode als toen ik ooit met vissen begon. Alle innovatie weer teruggedraaid. En terug naar een veel vervuilendere visserij", aldus de Boer

Vooral door een Franse lobby werd het pulsvissen in de ban gedaan en moesten ook de Urker vissers weer terug naar hun oude, energieverslindende, vangmethode. Mede daarom is het nu helemaal moeilijk te verkroppen dat Franse vissers in de huidige brandstofcrisis door hun overheid ondersteund worden en de Nederlandse staat de knip gesloten houdt.

Fransen krijgen 35 procent subsidie en kunnen nog wel winstgevend de zee op. De Boer: "Dat zou ons ook kunnen redden. Van Europa mag het, maar Den Haag houdt het tegen. Ze laten de sector gewoon uitsterven."

Saneringsregeling

De Boer ziet geen andere mogelijkheid dan zijn vak op te geven en zijn boot naar de sloop te brengen. Het wachten is nog op een saneringsregeling, de overheid biedt de uittredende vissers een tegemoetkoming als zij hun boot opdoeken. Maar deze regeling wordt naar verwachting pas na de zomer in werking gesteld. Ondertussen solliciteert De Boer al lustig op andere functies.

"Kantoorwerk is niets voor mij. Ik wil buiten zijn, het liefst op het water. Ik heb mijn grootvaarbewijs gehaald dus misschien is de binnenvaart iets voor mij. Tot nu toe heb ik nog geen succes met mijn sollicitaties."