Kleine kans op bindende referenda in gemeenten en provincies

Er is een kleine kans dat gemeenten en provincies bindende referenda mogen invoeren, waarmee burgers een besluit ongedaan kunnen maken. Binnenkort stemt de Tweede Kamer over een initiatiefwet van de SP over het 'correctief referendum' en de verwachting is dat de wet het niet gaat halen. Maar door een noodgreep kan er misschien iets veranderen: het wetsvoorstel wordt mogelijk in twee delen gesplitst.

De discussie spitste zich tot nu toe op het terugdraaien van landelijke wetten, maar in het voorstel van de SP is ook een passage opgenomen over provincies en gemeenten. Die kunnen volgens de initiatiefwet zelf bepalen of ze een referendum mogelijk willen maken.

Nu waarschijnlijk geen tweederdemeerderheid

Omdat het om een wijziging van de grondwet gaat, moet de wet twee keer door beide Kamers worden aangenomen, waarvan de tweede keer met een tweederdemeerderheid. De komende weken is de stemming in de Tweede Kamer in tweede lezing. Omdat in elk geval VVD, CDA en SGP tegen zijn, lijkt er geen tweederdemeerderheid te zijn.

Maar in het debat vandaag stelde D66 voor het voorstel te splitsen in een landelijk deel en een deel voor de lagere overheden. Kamerlid Sneller denkt dat er in de Kamer meer sympathie is voor een referendum over besluiten van gemeenten en provincies dan over landelijke wetten.

Bruins Slot: splitsing juridisch mogelijk

Volgens de indiener van de initiatiefwet, SP-Kamerlid Leijten, zou het "hartstikke mooi" zou zijn als een deel van de wet op deze manier toch kan worden aangenomen. En minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken maakte duidelijk dat zo'n splitsing niet vaak voorkomt, maar juridisch wel mogelijk is.

CDA-Kamerlid Van Dijk zei in het debat dat ze "persoonlijk helemaal niet zo negatief tegenover" de mogelijkheid van een referendum voor lagere overheden staat, maar dat dit een nieuw element in de discussie is, waarover ze nog geen uitgesproken mening heeft. Van Dijk wil het plan "serieus bij de fractie inbrengen", maar dat hoeft niet te betekenen dat het standpunt van het CDA verandert, benadrukte ze.

De stemming over het referendum is mogelijk volgende week, maar het kan ook later worden. Mocht het wetsvoorstel gesplitst worden en opnieuw ter stemming komen, dan is voor beide afzonderlijke voorstellen opnieuw een tweederdemeerderheid nodig.