Gevluchte Krim-Tataren vestigen hun hoop op Zelensky
De grootouders van Roestem Emirsalijev droomden ervan om de Krim nog één keer te zien, voor ze zouden sterven. Zijn grootouders hebben het gered, veel anderen niet. Decennia later heeft Emirsalijev dezelfde droom: terug naar de Krim, het schiereiland in het zuiden van Oekraïne dat door Rusland is geannexeerd.
Emirsalijev zucht diep als hij de dramatische geschiedenis ophaalt van de Krim-Tataren, een etnische groep die van oudsher thuis is op de Krim. Zijn zachte stemgeluid wordt overstemd door de vrolijke geluiden uit de eetzaal van zijn restaurant in de buurt van het Kievse Maidanplein.
Emirsalijev had een restaurant op de Krim, in Bachtsjisaraj. Dat moest hij achterlaten. Na de Russische annexatie in 2014 begon de ellende, vertelt hij. "De nieuwe machthebbers onderdrukten ons. Steeds weer werden we gecontroleerd. Dan mochten we opeens niks verkopen. Dan weer mocht er geen restaurant staan op onze grond. Ze lieten ons niet werken."
In de video zie je wat de Krim-Tataarse keuken bijzonder maakt - en waarom de restauranthouder toch hoopvol is op een terugkeer naar de Krim:
De restauranteigenaar kon op tijd ontkomen naar Kiev, maar veel andere Krim-Tataren zijn minder fortuinlijk. "Mensen verdwijnen en worden gruwelijk vermoord teruggevonden. De Krim-Tataren hebben zwaar te lijden. Of ze sterven, of ze krijgen lange gevangenisstraffen."
Deportaties
Net als zijn grootouders leeft Emirsalijev nu in ballingschap. Met het verschil dat hij zélf vertrok en zijn grootouders gedeporteerd werden door Sovjetdictator Josef Stalin. Op 18 mei 1944 werden alle 200.000 Krim-Tataren in veewagons geladen en afgevoerd naar Oezbekistan, 2500 kilometer naar het oosten. Onderweg kwam de helft om het leven.
De Oekraïense inzending voor het Songfestival van 2016 ging over de deportaties. Het lied heette 1944, zangeres Jamala won ermee.
De oma van Emirsalijev was zwanger van Roestems moeder toen ze op weg was naar de Oezbeekse steppen. "Ze leefden daar in barakken, zonder vloeren. Dat was heel zwaar", vertelt hij. Ook daar stierven er velen.
Vanaf 1967 keerden de Krim-Tataren mondjesmaat terug naar de Krim. Maar velen kregen nog steeds geen toestemming. De Russische president Jeltsin hief in de jaren 90 uiteindelijk alle blokkades op.
"Dus jij hebt de dezelfde droom als je grootouders?", vraag ik aan Emirsalijev. "Ja", zegt hij. "Maar in mijn geval is het wel een stuk realistischer dan in het geval van mijn grootouders."
Zelensky wil Russen verdrijven
De restauranteigenaar heeft al zijn hoop gevestigd op president Zelensky. Die wil geen haastige wapenstilstand, om maar snel een einde te maken aan de oorlog. Als hij voldoende wapens heeft van het Westen, wil hij de Russische militairen uit de hele Donbas verjagen, en uiteindelijk ook de Krim bevrijden.
Maar dat zal veel offers vergen, veel Oekraïense levens, leg ik hem voor. Emirsalijev duikt dan achter de klep van zwarte baseballpet met opschrift New York. "Dat weet ik niet. Ik ben geen militair expert."
