Zweedse premier: NAVO-lidmaatschap beste keuze • 'Offensief Donbas heeft momentum verloren'

Zweedse premier: NAVO-lidmaatschap beste keuze

NAVO-lidmaatschap is de beste keuze om Zwedens veiligheid te garanderen. Dat zei de Zweedse premier Andersson in toelichting op het besluit van haar partij om een aanvraag te steunen: "Als Zweden het enige land aan de Oostzee is dat geen NAVO-lid is zouden we zeer kwetsbaar zijn." Ook Finland is nog geen NAVO-lid, maar wil dat wel worden.

Zweden zegt ook kwetsbaar te zijn tijdens het aanvraagproces. Dan is artikel 5 van het NAVO-handvest immers nog niet van kracht. Het land is met de NAVO in overleg over veiligheidsgaranties gedurende die periode.

Als Zweden NAVO-lid is, mogen er geen kernwapens op Zweeds grondgebied worden gestationeerd, stelt Andersson. Zo is NAVO-lidmaatschap te verenigen met het Zweedse streven naar een kernwapenvrije wereld, vindt de premier.

Zweedse regeringspartij ook voor NAVO-lidmaatschap

Ook Zweden gaat het NAVO-lidmaatschap aanvragen. De Zweedse Sociaaldemocraten, de partij die de regering vormt, zijn voor toetreding tot het bondgenootschap. Straks geeft de Zweedse premier Magdalena Andersson een toelichting op het besluit.

Voorwaarde voor het NAVO-lidmaatschap is wel dat er geen kernwapens of permanente NAVO-bases in het land komen, zeggen de Sociaaldemocraten in een verklaring.

Eerder vandaag maakte ook Finland bekend zich bij de NAVO aan te willen sluiten.

NAVO-baas optimistisch over toetreding Zweden en Finland

Secretaris-generaal Jens Stoltenberg van de NAVO heeft er vertrouwen in dat ook Turkije instemt met een NAVO-lidmaatschap van Zweden en Finland. De NAVO wil er volgens hem alles aan doen om de toetreding zo snel mogelijk plaats te laten vinden. Ook wordt er gewerkt aan veiligheidsgaranties voor de periode tussen aanvraag en toetreding, als artikel 5 van het NAVO-handvest nog niet van kracht is voor Zweden en Finland.

Finland heeft inmiddels aangekondigd een aanvraag tot toetreding in te dienen bij de NAVO, Zweden doet dat naar verwachting ook. Alle huidige lidstaten van de NAVO moeten instemmen met de toelating van nieuwe leden. Voor de meeste lidstaten zijn Finland en Zweden zonder meer welkom, maar Turkije heeft enkele eisen aan de twee Scandinavische landen.

De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu legde vandaag de Turkse eisen op tafel. Volgens Turkije steunen Finland en Zweden "terroristische organisaties". Daarbij doelt Turkije onder meer op de Koerdische beweging PKK. Turkije wil ook dat Zweden en Finland bepaalde beperkingen voor de export van militaire goederen naar Turkije opheffen. Cavusoglu zei inmiddels goede gesprekken te hebben gevoerd met zijn collega's in Finland en Zweden.

Vreugde in Oekraïne om overwinning bij Songfestival

In Oekraïne wordt met blijdschap gereageerd op de overwinning van het land bij het Eurovisie Songfestival. Olga Radionova heeft gekeken. "Helemaal alleen, want de rest van mijn familie is weggegaan uit Kiev", zegt ze tegen verslaggever Roel Pauw in Oekraïne. "Toen we gewonnen hadden, heb ik dus in mijn eentje lopen gillen. Ik ben echt heel blij voor Oekraïne, dit is echt een ongelooflijk mooie dag voor ons. En dank jullie wel, alle landen van Europa die ons hebben gesteund. Dat betekent heel veel voor ons."

Taras Moshkalo heeft gisteravond samen met zijn vrouw naar het Songfestival gekeken. "Ik zeg het je eerlijk, toen de uitslag er was, heb ik gehuild", zegt de een stoere dertiger. "Niet alleen vanwege de prestaties van de band, maar ook vanwege alle heldendaden van de Oekraïense strijders die ons land verdedigen. En ik was ook geraakt door de steun vanuit Europa."

Hij heeft geen borrel op de overwinning gedronken. "Ik drink helemaal niet meer. Ik vind dat ik altijd voorbereid moet zijn op alle denkbare noodsituaties." Het Eurovision, zoals het in Oekraïne genoemd wordt, kon vanwege de avondklok niet echt gevierd worden. Cafés zijn dicht en na 22.00 uur mag je niet meer op straat komen. "Ik zou het ook ongepast vinden om het uitbundig te vieren. Daar zijn het de tijden niet naar. Maar ik denk dat onze overwinning binnen handbereik is, dan gaan we al die feestjes, verjaardagen, vakanties die we hebben moeten missen inhalen."

Een andere vrouw vond het gisteren een beetje te laat, maar vandaag gaat ze de overwinning vieren met vrienden en met haar man, die een dag op verlof is uit het leger. "We gaan pizza eten. Ik ben echt superblij dat we gewonnen hebben. Dit is de eerste overwinning en het zal zeker niet de laatste zijn."

Italië houdt cyberaanvallen rond Songfestival tegen

De Italiaanse politie heeft rond het Eurovisie Songfestival in Turijn aanvallen tegengehouden van pro-Russische hackersgroeperingen. Volgens de politie voerden de groepen 'Killnet' en 'Legion' aanvallen uit op de netwerkinfrastructuur van het songfestival. Dat gebeurde tijdens de eerste halve finale en tijdens de finale.

De politie registreerde onder meer DDoS-aanvallen op de systemen die de stemming regelen. Met zo'n aanval wordt er zoveel internetverkeer naar een systeem gestuurd, waardoor het niet meer mogelijk is de server te bereiken.

Killnet sloeg afgelopen week vaker toe in Italië. Zo claimde het aanvallen op de websites van onder meer het Italiaanse parlement en het nationale gezondheidsinstituut, meldt persbureau ANSA.

Finland gaat NAVO-lidmaatschap aanvragen

De Finse regering heeft besloten het lidmaatschap van de NAVO aan te vragen. Dat hebben president Niinistö en premier Marin gezegd op een persconferentie in het presidentiële paleis in Helsinki. Het Finse parlement moet nog instemmen met de aanvraag, maar dat is een formaliteit. Volgens de president is het een "historische dag". "Een nieuw tijdperk breekt aan."

De afgelopen dagen wees alles er al op dat Finland zou gaan voor het lidmaatschap van het militaire bondgenootschap. Donderdag zeiden de president en premier dat ze voorstander zijn van het lidmaatschap. En dinsdag zei de defensiecommissie van het parlement al dat toetreden tot de NAVO de beste optie is om de nationale veiligheid te garanderen.

Het is niet precies duidelijk hoe lang het duurt voor Finland formeel lid kan worden van de NAVO. Alle dertig NAVO-lidstaten moeten instemmen met de komst van de Finnen. Ook buurland Zweden overweegt sterk het lidmaatschap aan te vragen.

Het is nog niet helemaal duidelijk of de twee landen ook kunnen rekenen op de steun van Turkije. Dat land liet zich de afgelopen dagen kritisch uit over de toetreding van Finland en Zweden. Vanochtend zeiden meerdere NAVO-lidstaten echter dat ze optimistisch zijn over de gesprekken tussen Finland, Turkije en Zweden. Rusland heeft de toetredingsplannen fel veroordeeld.

Oekraïne: Azovstal-fabriek gebombardeerd met fosfor

Oekraïne zegt dat Rusland de Azovstal-fabriek in de belegerde havenstad Marioepol heeft gebombardeerd met fosforbommen. "De hel heeft de aarde bereikt en is naar Azovstal gekomen", schrijft een lokale overheidsfunctionaris op Telegram. Op beelden is te zien hoe een regen van vuur neerdaalt op de fabriek.

Fosforbommen ontploffen bij contact met zuurstof. Met een hitte oplopend tot 800 graden Celsius kunnen stukken fosfor bij contact met de menselijke huid doorbranden tot op het bot. Het gebruik ervan is omstreden, maar niet onder alle omstandigheden verboden.

Onduidelijk is hoeveel mensen er nog in de fabriek zitten. Oekraïne zegt dat het gaat om zo'n duizend strijders, die niet van plan zijn zich over te geven aan de Russen. Rusland stelt dat ze tijd genoeg hebben gehad om te vertrekken. De afgelopen tijd werden burgers uit de fabriek geëvacueerd.

Deze beelden zijn door de Oekraïners naar buiten gebracht:

Gouverneur: vier raketten neergekomen in West-Oekraïne

In het westen van Oekraïne zijn vier raketten ingeslagen op militaire infrastructuur, meldt een gouverneur van de regio Lviv. Daarbij is een militair object volgens hem volledig verwoest.

De raketten kwamen neer in de regio Javoriv, waar ook een Oekraïense militaire basis gevestigd is. Die werd twee maanden geleden geraakt door Russische raketten. Het is niet direct duidelijk of de basis opnieuw doelwit was, of dat andere infrastructuur is verwoest.

Een regionale Oekraïense commandant meldde eerder vanochtend dat er meerdere raketten waren afgevuurd op de regio Lviv vanuit de Zwarte Zee.

Optimisme bij NAVO-landen over toetreding Finland en Zweden

Meerdere NAVO-landen zijn optimistisch over de gesprekken tussen Finland, Zweden en Turkije over de toetreding tot de NAVO. Turkije uitte de afgelopen dagen bezwaren, omdat de landen volgens president Erdogan onderdak bieden aan "vele terroristische organisaties". Hij doelde op Koerdische organisaties als de PKK en YPG.

Gisteren spraken de ministers van Buitenlandse Zaken van de drie landen met elkaar op een informele NAVO-top in Berlijn. Onder meer vice-secretaris-generaal van de NAVO Mircea Geoana zegt er vertrouwen in te hebben dat er een oplossing komt voor alle partijen. Ook de Kroatische minister van Buitenlandse Zaken verwacht een goede afloop. Volgens minister Radman zitten de gesprekken op het goede spoor.

Duitsland zegt dat alles in gereedheid is gebracht om Finland en Zweden snel toe te laten tot het militaire bondgenootschap. "Als ze besluiten om het lidmaatschap aan te vragen, dan moeten ze snel lid kunnen worden", zegt minister Baerbock van Buitenlandse Zaken.

Britten: offensief in Donbas heeft momentum verloren

Het offensief van Rusland in de Oost-Oekraïense Donbas heeft "zijn momentum verloren" en loopt ver achter op schema. Dat stellen de Britse inlichtingendiensten in hun dagelijkse update over de oorlog.

Hoewel de Russen her en der wat vooruitgang hebben geboekt, zijn ze er volgens de Britten de afgelopen maand niet in geslaagd om "substantiële delen van Oekraïne" te veroveren. De inlichtingendiensten denken dat Rusland een derde van zijn grondtroepen die in februari nog werden ingezet, heeft verloren. Ook zijn veel Russische drones verwoest door Oekraïens luchtafweergeschut, zeggen de Britten.

Londen verwacht niet dat Rusland er de komende dertig dagen in slaagt het militaire offensief alsnog te verzwaren.

161 Oekraïense vluchtelingen geplaatst bij Nederlandse gezinnen

Via de hulporganisatie RefugeeHomeNL zijn 161 Oekraïense vluchtelingen bij 73 Nederlandse gastgezinnen geplaatst. Dat zegt een woordvoerder van het Rode Kruis namens RefugeeHomeNL tegen NU.nl. Er hebben zich zo'n 32.000 gasthuishoudens gemeld voor opvang van Oekraïense vluchtelingen. 10.400 huishoudens zijn geschikt bevonden om mensen daadwerkelijk op te vangen.

De vluchtelingen die bij een gastgezin zijn ondergebracht, zijn geplaatst in de regio's Amsterdam, Eindhoven en Rotterdam. In sommige gevallen gaat het om individuen, maar er zijn ook moeders met kinderen die samen bij een gezin of huishouden zijn ondergebracht. Een woordvoerder van het Rode Kruis zegt tegen NU.nl dat het niet tegenvalt.

"De insteek is vanaf het begin af aan al geweest: mocht het nodig zijn, dan staan we klaar", zegt de zegsvrouw. "Hoe meer mensen bereid zijn, hoe fijner. Als grote aantallen vluchtelingen zich melden, dan kun je ze in ieder geval koppelen."

'Finland dient woensdag aanvraag lidmaatschap NAVO in'

Finland dient zeer waarschijnlijk woensdag zijn aanvraag in om lid te worden van het politiek-militaire bondgenootschap NAVO. Dat heeft minister Haavisto van Buitenlandse Zaken tegen de Zweedse krant Aftonbladet gezegd.

Zweden zou volgens de krant Finland nog voor kunnen zijn en morgen al een aanvraag tot toetreding indienen. Zowel Finland als Zweden wil als reactie op de Russische invasie in Oekraïne lid worden van het militaire bondgenootschap. Voor toetreding van nieuwe leden moeten alle dertig NAVO-landen groen licht geven.

Turkije zei eerder tegen toetreding van Zweden en Finland te zijn. Volgens president Erdogan bieden de landen onderdak aan "vele terroristische organisaties" waarmee hij doelt op Koerdische organisaties als de PKK en YPG.

In Berlijn zijn gisteren de ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO bijeengekomen voor een tweedaagse informele top. Hier probeerden Zweden en Finland de Turkse bezwaren over hun toetreding weg te nemen. NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg heeft al gezegd dat ze van harte welkom zijn. Zelf is hij er in Berlijn niet bij vanwege een coronabesmetting. Hij had vooraf telefonisch contact met de ministers van Zweden, Finland en Turkije.

Juichen voor Kalush Orchestra vanuit de schuilkelder

Zo werd de winst van Oekraïne gevierd door Timoer Mirosjnytsjenko, al jaren de vaste Songfestivalcommentator voor de Oekraïense publieke omroep. Dit jaar moest hij verslag moest doen vanuit een schuilkelder, omdat Oekraïense mediabedrijven al vaker slachtoffer werden van Russische raket- en cyberaanvallen.

Het liedjesfestijn is populair in Oekraïne, vertelde hij afgelopen week aan de NOS. Bij de halve finales kregen Mirosjnytsjenko en zijn collega's duizenden bedankjes dat ze hun werk bleven doen. "Ik weet dat mensen in de schuilkelders op hun telefoon naar de halve finale hebben zitten kijken of op hun radiootjes hebben geluisterd. Het is als een herinnering aan een andere tijd, een tijd dat ons leven nog normaal was, en ik denk dat dat heel belangrijk is voor ons allemaal."

Oekraïne: Songfestival volgend jaar in Kiev of zelfs in Marioepol

Vanwege de oorlog in Oekraïne is het de grote vraag of het 67ste Songfestival volgend jaar wel in het land gehouden kan worden. President Zelensky is optimistisch, net als de winnende Oekraïense band Kalush Orchestra.

Die groep vindt dat het festival in 2023 hoe dan ook in Oekraïne moet zijn, het liefst in Kiev. "Volgend jaar heten we iedereen welkom op het Eurovisie Songfestival in een herenigd en gelukkig Oekraïne", zo zei de band tijdens een persconferentie na afloop van de finale. President Zelensky ging op Telegram nog een stap verder: "We gaan ons best doen om het volgend jaar te organiseren in Marioepol". Die stad ligt sinds de Russische inval grotendeels in puin.

Lees meer:

Groot konvooi vanuit Marioepol komt aan in Zaporizja

Een groot konvooi van personenauto's en busjes is vanuit de door de Russen veroverde havenstad Marioepol aangekomen in Zaporizja, zo'n 250 kilometer verderop. Die stad is nog in handen van Oekraïne. Volgens een medewerker van de burgemeester van Marioepol gaat het om de grootste evacuatie van inwoners sinds de Russische inval in februari, en bestond het konvooi uit 500 à 1000 voertuigen. De evacués moesten dagen wachten op toestemming van de Russen om de stad te mogen verlaten.

Marioepol had voor de oorlog zo'n 450.000 inwoners, maar de stad is nu grotendeels verwoest en in handen van de Russen. Alleen in de metaalfabriek Azovstal zitten nog Oekraïense militairen, die zich blijven verzetten.

"We hebben het maar met moeite gered", zegt Nikolai Pavlov (74), een van de reizigers, bij aankomst tegen persbureau Reuters. "We waren met veel senioren. De reis was slopend, maar het was het waard." Pavlov had voor zijn vlucht een maand in een kelderruimte geleefd, nadat zijn appartement verwoest was tijdens de gevechten.

Een andere reiziger, Iryna Petrenko (63), zegt dat ze in de stad was gebleven om te zorgen voor haar 92-jarige moeder. Zij is nu overleden. "We hebben haar naast haar huis begraven, want er was geen andere plek."

Oekraïne wint Eurovisie Songfestival

Zoals voorspeld heeft Oekraïne zaterdagavond in Turijn de 66e editie van het Eurovisie Songfestival gewonnen. Het werd al verwacht dat veel kijkers zouden stemmen op Kalush Orchestra uit Oekraïne, als steunbetuiging in de strijd tegen Rusland. De meeste punten voor Oekraïne kwamen dan ook van kijkers, en niet van de vakjury's.

Rusland was dit jaar uitgesloten van deelname aan het Songfestival, vanwege de inval in Oekraïne.

Aan het eind van het optreden van Oekraïne vroeg zanger Oleh Psiuk het publiek om steun vanwege de oorlog in zijn land. "Help Oekraïne, help Marioepol en help Azovstal!", riep hij:

In beeld: militaire oefening in Oekraïense regio Dnipro

Oekraïense militairen hielden zaterdag een militaire oefening waarbij onder meer is getraind op het gebruik van een antitankgranaatwerper. Ook werd er geschoten met automatische geweren.

Informele NAVO-top in Berlijn begonnen

De NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken van alle dertig lidstaten zijn dit weekend in Berlijn voor informeel overleg. Het belangrijkste onderwerp is de toetreding van Finland en Zweden. Ook de ministers van deze landen zijn in de Duitse hoofdstad. Beide landen staan op het punt om het NAVO-lidmaatschap aan te vragen .

Tijdens de bijeenkomsten wordt ook gesproken over de oorlog in Oekraïne, en welke verdere steun dat land nodig heeft om de Russen te bestrijden. Ook wordt het voorstel voor het NAVO-beleid in de komende jaren besproken, waaronder het beleid ten aanzien van Rusland.

'Oekraïense leger begint tegenoffensief bij Izjoem'

Het Oekraïense leger is volgens een regionale gouverneur bij de stad Izjoem zaterdag aan een tegenoffensief begonnen. De stad in de Donbas viel enkele weken geleden in Russische handen. De Russen willen vandaaruit zuidwaarts trekken om Oekraïense troepen aan het oostelijke front in de regio's Loegansk en Donetsk te omsingelen.

Oekraïne slaagde er eerder in om de Russische troepen te verjagen uit de omgeving van Kiev en die van Charkov. Aangenomen wordt dat Rusland zich nu volledig concentreert op de verovering van de regio's Loegansk en Donetsk.

Het hoofd van de Oekraïense inlichtingendiensten zei bij de Britse omroep Sky News dat de oorlog nog voor het einde van het jaar met een Russische nederlaag zal eindigen. Volgens president Zelensky kan niemand voorspellen hoelang de oorlog duurt.

Welkom!

Welkom in ons nieuwe liveblog over de oorlog in Oekraïne. Ons blog van gisteren is hier terug te vinden.